Λύσεις Αρχαίων 2011

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

ΠΡΟΤΥΠΗ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ 2011

ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Α1) Τι λοιπόν (πιστεύεις); Αυτό εδώ δεν είναι λογικό, είπα εγώ, και αναγκαίο με βάση τα προηγούμενα (τα προλεχθέντα, όσα έχουν ειπωθεί προηγουμένως), ότι δηλαδή ούτε οι απαίδευτοι κι όσοι δεν έχουν γνωρίσει την αλήθεια θα μπορούσαν ποτέ να κυβερνήσουν με ικανοποιητικό τρόπο μια πόλη, ούτε εκείνοι που αφήνονται ελεύθεροι να απασχολούνται έως το τέλος της ζωής τους με την παιδεία, οι πρώτοι γιατί δεν έχουν στη ζωή τους ένα συγκεκριμένο σκοπό στον οποίο στοχεύοντας πρέπει να κάνουν (ανεξαιρέτως) όλα όσα τυχόν κάνουν και ιδιωτικά και δημόσια, και οι δεύτεροι, επειδή δε θα αναμιχθούν στην πρακτική ζωή με τη θέλησή τους, γιατί νομίζουν πως είναι εγκατεστημένοι στα νησιά των μακαρίων, ενώ ακόμη είναι ζωντανοί;

Σωστά λες, είπε.

Λοιπόν, είπα εγώ, είναι έργο μας εμείς οι ιδρυτές της πόλης να εξαναγκάζουμε τα πιο ξεχωριστά πνεύματα να επιδοθούν στο μάθημα που προηγουμένως παραδεχθήκαμε πως είναι το ανώτερο, να δουν δηλαδή το αγαθό και να ανέβουν εκείνη την ανηφορική οδό, και, αφού ανέβουν και χαρούν αρκετά το θέαμα, να μην τους επιτρέψουμε (να κάνουν) αυτό που τώρα τους επιτρέπεται.

Β1)

Ø ἐν παιδείᾳ : αρχικά η λέξη σημαίνει αυτό που πρέπει να μάθει το παιδί. Ήδη όμως από τον 5^ο αι. ως όρος της παιδαγωγικής δηλώνει τη γενική καλλιέργεια, που είναι προνόμιο μόνο του ανθρώπου – γι’ αυτόν τον λόγο άλλωστε αποδίδεται στα λατινικά ως humanitas. Βάση της παιδείας είναι για τον Πλάτωνα η μουσική (λογοτεχνία, τραγούδι, καλλιέργεια της καλλιτεχνικής ευαισθησίας) και η γυμναστική. Παίδευση είναι η πορεία προς την παιδεία.

Øἀναβῆναι ἐκείνην τὴν ἀνάβασιν : πολύ συχνά στον Πλάτωνα λέξεις που σημαίνουν το ἄνω και την ανάβαση χρησιμοποιούνται μεταφορικά για την παιδεία και τα αγαθά που προσφέρει.

Συμπληρωματικά μπορούμε να αναφέρουμε και το απόσπασμα από την εισαγωγή στην ενότητα 12, σελ 118 «Η ανάβαση από το ημίφως του σπηλαίου (κόσμος των αισθήσεων και της απαιδευσίας) στον επάνω κόσμο που φωτίζεται από τον ήλιο (σύμβολο του αγαθού) ισοδυναμεί με την άνοδο στον κόσμο του νοητού (κόσμος των ιδεών)».

Β2) Ο Πλάτωνας παρουσιάζει τις δυο ομάδες των ανθρώπων που θα μπορούσαν να αναλάβουν πολιτικές εξουσίες και εξηγεί γιατί και οι δυο είναι ακατάλληλοι για μια τέτοια ευθύνη.

Οι απαίδευτοι δεν είναι ικανοί να διοικήσουν την πόλη, γιατί ενώ έχουν καλή διάθεση δεν έχουν τις απαραίτητες ικανότητες προκειμένου να επιτύχουν ικανοποιητικά την αποστολή τους. Πιο συγκεκριμένα, οι απαίδευτοι (τυχαίοι και αφιλοσόφητοι πολιτικοί) ακριβώς επειδή δεν έχουν έναν υψηλό σκοπό να υπηρετήσουν ικανοποιούν μόνο το προσωπικό τους συμφέρον γεγονός που υπονομεύει βέβαια το ρόλο του ηγέτη που είναι η εξυπηρέτηση των συμφερόντων της πόλης.

Οι πεπαιδευμένοι (διανοούμενοι, πνευματικοί άνθρωποι) δεν είναι ικανοί από την πλευρά τους, γιατί έχουν επαναπαυτεί και ζουν στη μακαριότητα της πνευματικής τους ενασχόλησης. Ο Πλάτωνας για να δηλώσει ακόμα πιο έντονα την μακαριότητά τους, την παρομοιάζει με την εγκατάστασή τους στα νησιά των Μακάρων, νησιά πέρα από τις στήλες του Ηρακλέους στο ρεύμα του ωκεανού. Ενώ γνωρίζουν τον ένα σκοπό τον οποίο πρέπει να υπηρετήσουν, δηλαδή την πιστή και ανιδιοτελή υπηρεσία προς την πόλη, αρνούνται να κατέλθουν στον πολιτικό στίβο. Ο Πλάτωνας δεν δέχεται ότι η ενασχόληση με τον πνευματικό -φιλοσοφικό στοχασμό πρέπει να φτάνει στα άκρα «διά τέλους», δηλαδή να ανακόπτει το άτομο από κάθε άλλη κοινωνική και πολιτική δραστηριότητα. Καταδικάζει τον φιλοσοφικό αναχωρητισμό και τον θεωρεί χειρότερο από την απαιδευσία, γιατί οι απαίδευτοι τουλάχιστον δεν γνωρίζουν ποια πρέπει να είναι η αποστολή τους.

Να προσέξουμε ότι ο Πλάτωνας χρησιμοποιεί τον όρο ἐπιτροπεῦσαι και όχι ἐξουσιᾶσαι, γεγονός που δηλώνει ότι η διακυβέρνηση της πόλης δεν μπορεί να έχει αυταρχικό χαρακτήρα.

Να προσεχθούν για το θέμα της απροθυμίας των φιλοσοφημένων οι περιπτώσεις του Σόλωνα, του Λυκούργου οι οποίοι δεν ανέλαβαν αξιώματα αλλά έφυγαν από τις πόλεις τους μόλις ολοκλήρωσαν το νομοθετικό τους έργο.

Β3) Από το σχολικό εγχειρίδιο σελ. 102«όταν οι κηφήνες συνειδητοποιήσουν τη δύναμή τους… κάθε είδους ανοσιούργημα».

Β4)

Απόρρητος = προειρημένων.

Ντροπαλός = ἐπιτροπεῦσαι.

Αντιβιοτικό = βίῳ.

Αποχή = ἔχουσιν.

Δυσπραγία = πράττειν.

Μονοκατοικία =ἀπῳκίσθαι, οἰκιστῶν.

Προφήτης = ἔφη, ἔφαμεν.

Είδωλο = ἴδωσι.

Βάθρο = ἀναβῆναι, ἀνάβασιν, ἀναβάντες, καταβαίνειν.

Ανυπόμονος = καταμένειν.

ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Γ1)

Εκείνοι λοιπόν σιωπηλά (χωρίς να μιλούν) δειπνούσαν, όπως ακριβώς (σαν να) τους είχε διαταχτεί από κάποιον καλύτερο (ανώτερο). Και ο Φίλιππος ο γελωτοποιός, αφού χτύπησε την πόρτα είπε σ’ αυτόν που άκουσε να ανακοινώσει ποιος ήταν και για ποιο λόγο ήθελε να μπει μέσα, και είπε ότι παραβρίσκεται αφού έχει προετοιμάσει όλα τα απαραίτητα ώστε να δειπνήσει τα ξένα (σε ξένο σπίτι), και είπε ότι το παιδί πιέζεται πολύ και γιατί δεν έφερε τίποτα (δεν αντέχει καθόλου) και γιατί είναι νηστικό. Ο Καλλίας λοιπόν, αφού άκουσε αυτά είπε· αλλά όμως, άνδρες, είναι ντροπή βέβαια να αρνηθούμε τη στέγη· ας περάσει (μπει) λοιπόν. Και ταυτόχρονα έστρεψε το βλέμμα του προς τον Αυτόλυκο φανερά εξετάζοντας τι φάνηκε σ’ εκείνον ότι είναι το αστείο.

Γ2)

κρείττονος : κρείττονας, κρείττους

ὅ τι : οὗτινος, ὅτου

ἔφη : φαίη

πάντα : πᾶσι

φέρειν : ἐνεγκεῖν

ταῦτα : αὗται

ἄνδρες : ἄνερ

αἰσχρόν : αἰσχίονι

εἰσίτω : εἴσιθι

δόξειε : ἔδοξε

Γ3) α)

αὐτοῖς: αντικείμενο στην μετοχή ἐπιτεταγμένον.

τῷ ὑπακούσαντι: επιθετική μετοχή ως αντικείμενο στο ρήμα εἶπε.

διὰ τὸ φέρειν: εμπρόθετος της αιτίας στο πιέζεσθαι.

ἀνάριστον: κατηγορούμενο στο υποκείμενο του εἶναι (τόν παῖδα).

φθονῆσαι: τελικό απαρέμφατο ως υποκείμενο στο αἰσχρόν ἐστί.

ἐκείνῳ: δοτική προσωπική του κρίνοντος προσώπου στο δόξειε.

β) Εἰσάγγειλον τὶς εἰμί (ἐστί).

ΠΡΟΤΥΠΗ ΠΑΙΔΕΙΑ- ΚΟΡΙΝΘΟΣ

Τις απαντήσεις των θεμάτων επιμελήθηκε η φιλολογική ομάδα του φροντιστηρίου

Βασιλακόπουλος Θοδωρής

Νικολάου Κυριακή

Γκιώνης Χρήστος

Κουτσούκος Βασίλης

Πετροπούλου Ελένη