Δευτέρα 7 Οκτωβρίου 2013

Συνηθισμένες διαρθωτικές λέξεις

Συχνά στο γραπτό λόγο μας δε δυσκολευόμαστε στην εύρεση των επιχειρημάτων και των αποδεικτικών στοιχείων αλλά στη σωστή σύνδεση και σύνθεση ώστε το κείμενό μας να παρουσιάζει συνοχή και αλληλουχία. Αυτό απαιτεί επιλογή της κατάλληλης συνδετικής λέξης ή φράσης που θα δέσει σφιχτά και φυσικά το κείμενό μας. Ακολουθούν οι πιο γνωστές συνδετικές-διαρθρωτικές λέξεις και εκφράσεις για την παραγωγή γραπτού λόγου



 Τρόποι έναρξης μιας θεματικής περιόδου:

«Είναι γνωστό ότι...»
«Δεν υπάρχει αμφιβολία..»
«Είναι κοινά παραδεκτό..»
«Είναι γεγονός ότι...»
«Είναι ευρύτατα διαδεδομένη η άποψη....»
«Αποτελεί κοινό τόπο ότι ..»
«Είναι κοινός τόπος...»
«Κατά κοινή ομολογία...»
«Υποστηρίζεται συχνά ότι...»
«Λέγεται συχνά ότι...»

Συνδετικές λέξεις - φράσεις που συνδέουν τη θεματική πρόταση με τις λεπτομέρειες

«Ειδικότερα...»
«Πράγματι...»
«Πιο συγκεκριμένα...»
«Αναλυτικότερα...»
«Γι΄ αυτό λοιπόν...»
«Με άλλα λόγια...»
«Φυσικά...»
«Βέβαια...»
«Αναντίρρητα...»
«Έτσι..»
«Οπωσδήποτε...»
«Αρχικά...»
«Στην περίπτωση αυτή...»
«Αυτό ισχύει στο μέτρο που....»
«Είναι αλήθεια ότι...»
«Η διαπίστωση αυτή δεν αποτελεί λεκτική υπερβολή»
«Εκείνο που έχει ιδιαίτερη σημασία...»
«Με αφετηρία τη θέση αυτή...»
«Κατά συνέπεια είναι ανάγκη...»
«Σε μια τέτοια περίπτωση....»
«Στο πλαίσιο αυτό κατανοούμε...»
«Με δεδομένα τα παραπάνω δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι...»

Ενδεικτικοί τρόποι έναρξης της περιόδου κατακλείδας

 «Αβίαστα, λοιπόν, συνάγεται το συμπέρασμα...»
 «Συνοψίζοντας μπορούμε να επισημάνουμε...»
 «Γίνεται, επομένως, εύκολα αντιληπτό...»
 «Εύκολα, λοιπόν, μπορεί ο καθένας να συμπεράνει...»
 «Από όλα τα παραπάνω γίνεται φανερό...»
«Εύκολα, λοιπόν, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα...»
«Συμπερασματικά, έχει καταστεί σαφές...»

Μεταβατικές - διαρθρωτικές λέξεις ή φράσεις:

α) Λέξεις που δηλώνουν χρονική σχέση:
ταυτόχρονα, συγχρόνως, προηγουμένως, ύστερα, έπειτα, στη συνέχεια, αμέσως, τέλος, κατόπιν, εν τω μεταξύ, αργότερα, τώρα, πριν, ενώ, καθώς, αφότου ...

β) Λέξεις ή φράσεις που δηλώνουν πρόθεση, ομοιότητα, αναλογία, συμπλήρωση:
επιπλέον, επίσης, ακόμα, επιπροσθέτως, παράλληλα, εξάλλου, εκτός απ΄ αυτό, συμπληρωματικά, κοντά σ΄ αυτό, ας σημειωθεί ακόμη ότι, δεν πρέπει να λησμονούμε ακόμη ότι, θα αποτελούσε παράλειψη αν...

γ) Λέξεις ή φράσεις που δηλώνουν αντίθεση - εναντίωση:
ωστόσο, αντίθετα, εντούτοις, παρόλο που, αντίστροφα, απεναντίας, μολαταύτα, άλλωστε, ακόμα και αν, μολονότι, παρ΄ όλα αυτά, σε αντίθεση μ΄ αυτό, Δε συμβαίνει όμως το ίδιο κ.λ.π.

δ) Λέξεις ή φράσεις που εισάγουν επεξήγηση:
με άλλα λόγια, ειδικότερα, αυτό σημαίνει ότι, δηλαδή, συγκεκριμένα, σαφέστερα, μια διευκρίνιση στο σημείο αυτό είναι απαραίτητη, για να γίνει πιο σαφές, ακριβέστερα...

ε) Λέξεις ή φράσεις που δηλώνουν συμπέρασμα ή σχέση αιτίου - αποτελέσματος:
επομένως, συνεπώς, συμπερασματικά, άρα, επιλογικά, κατά συνέπεια, όπως προκύπτει, ανακεφαλαιώνοντας γι΄ αυτό το λόγο, αυτό οφείλεται σε, αυτό έχει ως αποτέλεσμα, για τους παραπάνω λόγους ....

στ) Λέξεις ή φράσεις που δηλώνουν τοπική σειρά ή σχέση:
εδώ, εκεί, κοντά, μακριά, στο σημείο αυτό, μέσα έξω ....

η) Λέξεις ή φράσεις που δηλώνουν έμφαση ή βεβαιότητα:
πράγματι, ιδιαίτερα, ξεχωριστά, αξίζει να τονιστεί, ιδιαίτερα σημαντικό θεωρείται, εκείνο που προέχει, είναι αξιοπρόσεκτο ότι, προπάντων, ειδικά, περισσότερο, το κυριότερο όμως είναι, αναντίρρητα, είναι σαφές, είναι γεγονός, οπωσδήποτε, βέβαια, φυσικά ....

θ) Λέξεις ή φράσεις που δηλώνουν διάζευξη:
ή - ή, είτε - είτε, ούτε – ούτε

ΧΡΗΣΗ ΜΙΑΣ ΣΥΝΔΕΤΙΚΗΣ ΛΕΞΗΣ Η ΦΡΑΣΗΣ:

1) Για πρόσθεση – συμπλήρωση – ομοιότητα :

Αφενός …αφετέρου…
Επίσης …
Παράλληλα…
Ακόμη …
Επιπλέον …
Επιπροσθέτως…
Εκτός απ’ αυτό
Δεν πρέπει να λησμονούμε ακόμη ότι…
Χρειάζεται επίσης να σημειωθεί…
Αξίζει , επιπλέον ν’ αναφερθούμε…
Όχι μόνο… αλλά και…
Θα αποτελούσε σοβαρή παράλειψη να μην τονίσουμε…

2) Για χρονική σύνδεση :

Ταυτόχρονα…
Συγχρόνως…
Αρχικά…
Ύστερα…
Αφότου…
Στη συνέχεια…
Ενώ …
Μετά από αυτό…

3) Για αντίθεση – εναντίωση :

Και όμως…
Εντούτοις…
Απεναντίας…
Σε αντίθεση…
Μ’ αυτό…
Ενώ…
Ωστόσο…
Μολαταύτα…
Αντίθετα…
Άλλωστε…
Από την άλλη πλευρά…

Συμπληρωματικά όταν θέλουμε:

1) Να αποδείξουμε τις αιτίες – παράγοντες σε μια παράγραφο, μπορούμε, ενδεικτικά να χρησιμοποιήσουμε τους παρακάτω τρόπους:

Στη διαμόρφωση (του αρνητικού αυτού παράγοντα) σημαντικότατο ρόλο διαδραματίζει ...
Τα βαθύτερα αίτια (της κοινωνικής αυτής μάστιγας) πρέπει να αναζητηθούν...
Το φαινόμενο αυτό συνδέεται άμεσα...
Αυτό που κυρίως ευθύνεται για την έξαρση...
Το πρόβλημα αυτό ανάγεται σε πολλά και σύνθετα αίτια...
Θα άξιζε όμως ν’ αναρωτηθεί κανείς σε ποιους λόγους οφείλεται...
Δεν πρόκειται , ωστόσο, ν’ ανακαλύψουμε τα πραγματικά αίτια του νοσηρού αυτού φαινομένου, αν δεν λάβουμε υπόψη...

2) Να οργανώσουμε παραγράφους, για να καταδείξουμε τη θετική ή αρνητική επίδραση ενός παράγοντα, ενδεικτικά μπορούμε να ξεκινήσουμε με τους παρακάτω τρόπους :

Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα...
Το ίδιο (θετικά ή αρνητικά) αντανακλά η ύπαρξη του παράγοντα (αυτού) στην
ατομική και κοινωνική ζωή...
Ανυπολόγιστες, όμως, είναι οι επιπτώσεις...
Στις (θετικές ή αρνητικές) επιπτώσεις συγκαταλέγονται...
Ένα άλλο σύμπτωμα, όχι αμελητέο, είναι και τούτο...

3) Να προτείνουμε τρόπους αντιμετώπισης ενός θετικού ή αρνητικού παράγοντα, μπορούμε να αξιοποιήσουμε τους παρακάτω τρόπους έναρξης :

Το νοσηρό αυτό φαινόμενο θα αντιμετωπισθεί ριζικά, αν...
Επιτακτική προβάλλει η ανάγκη της άμεσης δραστηριοποίησης...
Αποφασιστικής σημασίας κρίνεται η συμβολή...
Σημαντικός είναι ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει...
Αμετάθετο χρέος έχουμε ...
Χωρίς όμως την εκδήλωση της ατομικής και συλλογικής προσπάθειας η αντιμετώπιση του προβλήματος καθίσταται δυσχερής...

4) Ενδεικτικές χρηστικές φράσεις που μπορούν να λειτουργήσουν ως αρχή γενικά της παραγράφου, αλλά και ως μετάβαση μεταξύ των παραγράφων (εναρκτικές – μεταβατικές φράσεις) :

Είναι περιττό να τονιστεί ...
Είναι απαραίτητο να επισημανθεί...
Ξεχωριστός λόγος, όμως, πρέπει να γίνει...
Είναι χρήσιμο να τονιστεί επίσης...
Είναι φανερό ότι...
Προχωρώντας διαπιστώνουμε ότι...
Ελάχιστοι θα μπορούσαν να αρνηθούν ότι...
Πολλοί θα συμφωνούσαν με την άποψη...
Επεκτείνοντας το συλλογισμό μας, θα λέγαμε...
Προβάλλει, όμως, στο σημείο αυτό μια βαρυσήμαντη αντίρρηση...
Γράφω σε πλάγιο λόγο, χρησιμοποιώντας
συχνά φράσεις ενεργητικής σύνταξης ή παθητικής σύνταξης :
ο συγγραφέας αναφέρει, υποστηρίζει, εκφράζει την άποψη, τονίζει, επισημαίνει, σχολιάζει, εκφράζει τον προβληματισμό του, θέτει το ερώτημα, υπογραμμίζει την ανάγκη να, συνεχίζει την ανάλυση του αναφερόμενος, φέρνει παραδείγματα για να υποστηρίξει την άποψη πως/ότι..., πραγματοποιεί μια ιστορική αναδρομή στο θέμα αναφερόμενος σε..., αναζητά τα αίτια του Χ φαινομένου σε..., απαριθμεί τις εκφάνσεις / τα αποτελέσματα τον Χ φαινομένου.., χρησιμοποιεί απόψεις μελετητών / αποτελέσματα ερευνών για να στηρίξει την άποψη πως... , καταλήγει στο συμπέρασμα πως/ότι... π.χ. στο κείμενο αναφέρεται... κ.λπ. ή φράσεις του τύπου: «σύμφωνα με την άποψη τον συγγραφέα..,αποφεύγοντας, βέβαια, την καταχρηστική επανάληψη των φράσεων « ο συγγραφέας» ή «στο κείμενο».

Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ

Ξεκινώ τη θεματική πρόταση της περίληψης ως εξής:
¨Το άρθρο, κείμενο κ.λπ. πραγματεύεται, ασχολείται με, έχει ως θέμα του κ.λπ. ή αντικείμενο, θέμα του άρθρου, του βιβλίου ή της ομιλίας είναι κ.ά.
Δόκιμες – Στερεότυπες ενάρξεις περιληπτικού κειμένου
Ο δημοσιογράφος στο άρθρο του καταγράφει τον προβληματισμό του αναφορικά...
Ο συγγραφέας αναφερόμενος στο ρόλο που διαδραματίζει (η τηλεόραση)
αναγνωρίζει...
Το άρθρο αυτό θίγει το πολυσυζητημένο (πολύκροτο θέμα)...
Ο δημοσιογράφος με αφορμή (την παράδοση στις αστυνομικές αρχές χρηματικού ποσού από νεαρό μετανάστη) διαπιστώνει ότι...
Ο συντάκτης του παρόντος κειμένου τονίζει...
Στο κείμενο αυτό υποστηρίζεται ότι...
Στο κειμενικό αυτό απόσπασμα εκφράζεται η άποψη ότι...
Στο δοκιμιακό αυτό κείμενο ο συγγραφέας πραγματεύεται...
Σύμφωνα με το άρθρο...
Ο επιφυλλιδογράφος εκφράζει την άποψη να προσεγγίσει...
Κατά το συγγραφέα η πρωτοφανής έξαρση...
Ο κειμενογράφος διαπιστώνοντας την κρίση που διέρχεται η σύγχρονη κοινωνία (...) επιχειρεί ...
Η θέση του συγγραφέα είναι...
Στο δημοσίευμα αυτό ο αρθρογράφος υπερασπίζεται την άποψη...
Στο συγκεκριμένο απόσπασμα ο συγγραφέας διαπιστώνει , προσεγγίζει, φωτίζει , διερευνά...
Ο δοκιμιογράφος του αποδεικτικού αυτού δοκιμίου επιχειρηματολογεί...
Το πρόβλημα που απασχολεί το συγγραφέα...
Ο συγγραφέας στο άρθρο του αναφέρεται στο επίμαχο ζήτημα...
Σε πρόσφατο δημοσίευμα του Τύπου προβάλλεται...
Ο συγγραφέας διατυπώνει την άποψη ότι...

Συνηθισμένα ορθογραφικά λάθη

  1. το τείχος - ο τοίχος
  2. έχω κλίση στη μουσική (κλίνω) – πήρα κλήση από το δικαστήριο (καλώ)
  3. σύγκλιση απόψεων - σύγκληση συνεδρίου - σύγκλειση δοντιών
  4. ετερόκλιτο ουσιαστικό - ετερόκλητο πλήθος
  5. κλείνω την πόρτα - κλίνω το ρήμα
  6. η εξάρτηση από τα ναρκωτικά (εξαρτώ) – η εξάρτυση του στρατιώτη (εξαρτύω) – η εξάρτιση του πλοίου (εξαρτίζω)
  7. σάτιρα, σατιρίζω, σατιρικό ποίημα, Σάτυρος (μυθ. ακόλουθος του Διονύσου), σάτυρος (ασελγής), σατυρικός (ο του Σατύρου), σατυρικό δράμα (το αρχαίο λογοτεχνικό είδος) αλλά σατιρικός συγγραφέας.
  8. η σορός του θα εκτεθεί σε λαϊκό προσκύνημα – ο σωρός από ξύλα
  9. τι μέλλει γενέσθαι; – δε με μέλει τι θα γίνει
  10. ο στίχος του ποιήματος – να παραταχθείτε σε τρεις στοίχους
  11. φύλλο του δέντρου – το αρσενικό φύλο
  12. κήτος: μεγάλο θαλάσσιο θηλαστικό – κύτος: κοίλωμα, αμπάρι πλοίου
  13. ψηλή γυναίκα - ψιλή κυριότητα | κλωστή | φωνή κλπ.
  14. πολιτικό κόμμα - έπεσε σε κώμα
  15. παραλείφτηκε (από το παραλείπω) - παραλήφτηκε (από το παραλαμβάνω)
  16. απευθύνω έκκληση - έκλυση ηθών
  17. Γάλλος (από τη Γαλλία) - γάλος (γαλοπούλα)
  18. έγγειος, εγγειοβελτιωτικά έργα - έγκυος γυναίκα
  19. μήτρα (του σώματος) - μίτρα (=ιερατικό καπέλο)
  20. σύγχυση νοημάτων (συγχέω) – ψυχική σύγχιση (συγχίζω)
  21. ιωνική φιλοσοφία (Ιωνία) - Ιονική Τράπεζα (Ιόνιο)
  22. λιμός (=πείνα) – λοιμός (=λοιμώδες νόσημα, πανώλης).
  23. να ‘μαι(= να είμαι) π.χ. τι ώρα να ‘μαι σπίτι; – Να με(= δέστε με) π.χ. να με κι εγώ!