Τρίτη 12 Νοεμβρίου 2013

Λόγιες φράσεις σε ορθή βάση

  1. Εκ των ων ουκ άνευ (και όχι: εκ των ουκ άνευ)
  2. Υπέρ το δέον (και όχι: υπέρ του δέοντος).
  3. Όσο(ν) αφορά το θέμα αυτό (και όχι: όσο αφορά στο θέμα αυτό, διότι αποτελεί μεταγλώττιση της λόγιας σύνταξης: όσον αφορά εις το θέμα αυτό. Ούτε, βεβαίως, ως αναφορά).
  4. στη διαπασών (και όχι: στο διαπασόν)
  5. βρέχει επί δικαίους και αδίκους (και όχι: επί δικαίων και αδίκων).
  6. εν πάση περιπτώσει (και όχι: εν πάσει)
  7. οι στύλοι του Ολυμπίου Διός (και όχι: οι στήλες).
  8. εν κρυπτώ και παραβύστω (και όχι: απαραβύστω)
  9. απορώ και εξίσταμαι (και όχι: απορώ και εξανίσταμαι)
  10. ποιούμαι την νήσσαν (κοινώς: κάνω την πάπια και όχι: ποιώ την νήσσαν).
  11. περί πολλά τυρβάζει (και όχι: περί πολλών τυρβάζει)
  12. απεκδύομαι την ευθύνη (και όχι: απεκδύομαι της ευθύνης)
  13. ελαφρά τη καρδία ( και όχι: με ελαφρά την καρδία)
  14. δίνω το «παρών» (και όχι: δίνω το παρόν.)
  15. δυνάμει (και όχι: εν δυνάμει)
  16. ενός εκάστου (και όχι: καθενός εκάστου)
  17. ενόψει όσων θα γίνουν (και όχι: ενόψει όσων έγιναν)
  18. επί το έργον (και όχι: επί τω έργω)
  19. παρά πόδα (και όχι: παρά πόδας)
  20. δει δε χρημάτων… (και όχι: δει δη χρημάτων…)
  21. θα ανοίξουν τον ασκό του Αιόλου (και όχι: τους ασκούς).
  22. πόσω μάλλον (και όχι: πόσο μάλλον ή κατά πόσο μάλλον)
  23. προτέρα κατάσταση (και όχι: προτεραία)
  24. διεμερίσαντο τα ιμάτια (και όχι διεμοιράσαντο ή διαμοιράσαντο)
  25. διά του λόγου το ασφαλές (και όχι: διά του λόγου το αληθές)
  26. δεν έχει πού την κεφαλήν κλίνη (και όχι: πού την κεφαλήν κλίναι)
  27. εισέπραξε τα επίχειρα (και όχι τα επιχείρια)
  28. επί ξυρού ακμής (και όχι: επί ξηρού). Ξυρόν= ξυράφι
  29. των παχιών(ή παχειών) αγελάδων (και όχι: των παχέων)
  30. παρελθέτω απ’ εμού το ποτήριον τούτο (και όχι: απελθέτω)
  31. πριν αλέκτορα φωνήσαι τρις (και όχι: πριν αλέκτωρ φωνήσει)
  32. ου γαρ γιγνώσκεις τι τέξεται η επιούσα (και όχι: τεύξεται)
  33. χάρμα ιδέσθαι (και όχι: χάρμα ειδέναι)
  34. λάθε βιώσας (και όχι: λάθρα)
  35. ο, η ελάσσων, το έλασσον (και όχι: το ελάσσον)
  36. ο, η αυτάρκης, το αύταρκες (και όχι: το αυτάρκες).
  37. ο,η κακοήθης, το κακόηθες (και όχι: το κακοήθες)
  38. ο περί ου ο λόγος, αλλά η περί ης ο λόγος , οι περί ων ο λόγος
  39. Ανέκαθεν (και όχι: από ανέκαθεν ούτε εξ από ανέκαθεν [!]), μακρόθεν (και όχι: εκ του μακρόθεν)
πηγή: 'Γνωμικολογικόν'

Δίλημμα ή αυταπάτη: βιβλίο έντυπο ή ηλεκτρονικό;

Η απόλαυση της ανάγνωσης και τα σύγχρονα διλήμματα

    Σαν να λέμε, Κιθαρίστας ή ντράμερ; Η απάντηση στο στημένο δίλημμα θα ήταν «βιβλίο» εφ' όσον προτι­μούμε το χταπόδι στα κάρβουνα και όχι στο φουρνάκι των μικροκυμάτων. Τα παίρνω με τη σειρά: ο μηχα­νολόγος που συντόνισε το έργο ώστε η Κοζάνη να αποκτήσει τον θαυμαστό ιντερνετικό οικισμό της και να γίνει η πρώτη ελληνική ψηφιακή πόλη, βιάστηκε ωστόσο στην ακροτελεύτια -και πιασάρικην, ομολογουμένως- ερώτηση του δημοσιογράφου «Ένα laptop ή ένα βιβλίο σε κάθε μαθητή;», ν’ απαντήσει ανενδοιάστως: «Οπωσδήποτε ένα laptopΑς ξεκολλήσουμε λίγο από τις παραδοσιακές μας αγκυλώσεις. Θα προτιμούσα να στέλνω τον επτάχρονο γιο μου στο σχολείο με ένα laptop υπό μάλης, παρά με ένα ογκώδες σακί­διο επ’ ώμου » (ΤΑ ΝΕΑ, «20 ερωτήσεις», 3 Ιουλ. 2010»).
Ώστε «παραδοσιακή αγκύλωση» το βιβλίο; Όσο κι αν μας ταλαιπώρησε με ανούσια έντυπα η σχολική εκπαίδευση, όσο κι αν δεν έχουμε εθιστεί να αντλούμε απόλαυση από το παραδοσιακό διάβασμα, μην πετούμε τις λέξεις σαν να φτύνουμε τσόφλια: δύσκολο να διαβαστεί ο Μπαλζάκ στο λάπτοπ· και ο Λεϊβνίτιος δυσκολότερα.
...
   Έχουμε τη μανία να καταστρέφουμε το παλιό στο ό­νομα του καινούργιου: αντί να χτίσουμε τις πολυκα­τοικίες παραδίπλα, όπως έκαμε όλη η Ευρώπη, ανα­τολική και δυτική, εμείς δια της αντιπαροχής γκρεμί­σαμε τα διατηρητέα και δη αγαλλιώντες· και πάλι τώ­ρα, για να εγκαθιδρύσουμε τα e-book θεωρούμε ανα­γκαίο να κατεδαφίσουμε το έντυπο βιβλίο. Μα και περί ποίων «παραδοσιακών αγκυλώσεων» πρόκειται, άλλωστε; Αν το σοβαρέψουμε, τότε οι πληροφορικάριοι είναι οι πλέον ιδεόληπτοι, επειδή η Πληροφορική και τα λάπτοπ της είναι σήμερα του συρμού -και η ιδεοληψία που ερείδεται στον συρμό είναι, λιγότερο συνειδητή και άρα πιο ανέλεγκτη από την παρωχημένη-. Εδώ απαιτείται προσοχή: το αμέσως προσεχές εκ­παιδευτικό ζαβλάκωμα θα επέλθει όχι τόσο από την έλλειψη του λάπτοπ όσο από την ακραία υποτίμηση του τεχνικού μέσου «χαρτί και μολύβι» που συνδυά­ζεται με τη βλακέντια υπεραξίωση και τον φετιχισμό  του διαδραστικού πίνακα.

   Η ηλεκτρική κιθάρα δεν μπόρεσε βεβαίως να υποκαταστήσει την «παραδοσιακή» δακτυλόκρουστη για τον ίδιο λόγο που το λάπτοπ δεν θα υποκαταστήσει ποτέ το χειροπιαστό βιβλίο. Βιβλίο και λάπτοπ μπορούν να συμπορεύονται ως παραπληρωματικά και αλληλοσυναρτώμενα και οι ηβώντες λαπτοπίστες έχουν κάμποσα να μάθουν από το «παραδοσιακό» βιβλίο, από τις τέχνες και τις τεχνικές του (το αρμόδιο υπουργείο ευνοεί τον φανατισμό υπέρ του λάπτοπ επειδή υποκαθιστώντας τα έντυπα θα μειώσει δρα­στικά το κόστος του σχολικού βιβλίου -και ως προς αυτό θα πράξει ορθά. Απλώς, πρέπει να βρεθούν στο μεσοβραχυπρόθεσμο μέλλον τρόποι και για την κα­λαίσθητη επιβίωση ορισμένων τουλάχιστον σχολικών βιβλίων· η έντυπη παράδοση να μη λείψει).

   Το δίλημμα ωστόσο «βιβλίο ή λάπτοπ» δεν είναι πλαστό: οι σημερινοί μαθητές και φοιτητές προκρίνουν αναμφίβολα -και ευλόγως- το λάπτοπ (βήμα προόδου: οι αμέσως προγενέστεροι προτιμούσαν τα φωτοαντιγραφημένα κλεψίτυπα εις βάρος των βιβλίων , επειδή εκτός από μοντέρνο είναι κυρίως μηχάνημα πολλαπλών χρήσεων· οι έφηβοι πληροφορούνται, εσεμεσάρουν, ψαύουν και πλοηγούνται και ερωτο­τροπούν στο αέναον Διαδίκτυον -ζουν στον θαυμαστό ψηφιακό κόσμο τους.

    Έναντι του κατά πολλά χρηστικότερου λάπτοπ, το βιβλίο αντιβάλλει τον παραδοσιακό του μηχανισμό, τον σχεδιασμό, την εκτύπωση και τη δεσιά του· την αίσθηση του αναλογικά μεταβλητού βάρους, το α­ναλλοίωτο μέγεθος των ατρέμιστων σελίδων και των στεριωμένων στοιχείων, τα διπλοπερασμένα χρώμα­τα, τις οσμές του χαρτιού, της μελάνης και του δέρ­ματος, την ανεξαρτησία από το ηλεκτρικό ρεύμα, την ομορφιά της τυπογραφικής τέχνης του και τελικά τη συναίσθηση της κληροδοσίας -κοντολογίς την επί­γνωση μιας πεπερασμένης αιωνιότητας που μορφοποιείται χάρη στην απτή υλικότητά του. Τα σύγχρονα λογισμικά έχουν να διδαχθούν από τον αστρολάβο των Αντικυθήρων.
Μήτε, εξάλλου, το λάπτοπ βολεύεται υπό μάλης· θέλει κι αυτό το σακίδιό του.

*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ στις 3 Μαϊου 2011.