Συνήθως στην εποχή μας για να πούμε έναν άνθρωπο διανοούμενο πρέπει αυτός να είναι μορφωμένος. Ό κάθε μορφωμένος δεν είναι και διανοούμενος. Τέτοιου είδους άνθρωποι στις μέρες μας σπανίζουν λόγω των σημερινών εξελίξεων ζωής . Ο πνευματικός άνθρωπος επομένως είναι αυτός που είναι καλλιεργημένος ψυχικά και σωματικά ο οποίος δεν ασχολείται μόνο και μόνο με το αντικείμενο της επιστήμης του αλλά τον απασχολούν πολλά άλλα θέματα όπως πολιτιστικά, κοινωνικά, οικολογικά. Ο άνθρωπος αυτός δεν ενδιαφέρεται για το ατομικό του καλό αλλά για το κοινωνικό σύνολο. Ωστόσο στον ευρύτερο κύκλο των ανθρώπων του πνεύματος εντάσσονται, όχι μόνο οι λεγόμενοι 'διανοούμενοι' αλλά και όλοι οι σκεπτόμενοι άνθρωποι που βιώνουν κι αυτοί καθημερινά την πνευματικότητα μαχόμενοι για το κοινό καλό.
Υπάρχουν αρκετά χαρακτηριστικά ανθρώπων ανάλογα με τους τομείς . Στον πνευματικό τομέα για παράδειγμα ένας πνευματικός ηγέτης διαθέτει χαρίσματα όπως η δυνατότητα εμβάθυνσης και αξιολόγησης σε διάφορες γνώσεις, είναι ουσιαστικά προβληματισμένος, αναζητά την αλήθεια, για αυτό και αμφισβητεί γόνιμα προβάλλοντας θετικές αντιπροτάσεις. Ευρύ πνεύμα καταδικάζει το φανατισμό και την πνευματική μονομέρεια, βρίσκεται σε διαρκή εγρήγορση και ενημερώνεται για τα δρώμενα, επισημαίνοντας τη σχέση που συνδέει τα διάφορα φαινόμενα μεταξύ τους. Επειδή μερικοί μάλιστα σκέφτονται μονοδιάστατα λόγω της τυφλής προσήλωσης στην ειδίκευση, είναι απαραίτητο να διαφωτίζει πολλούς με την ξεχωριστή του παιδεία παρακινώντας τους ώστε να αποκτήσουν κρητική ικανότητα. Άλλωστε οι μηχανισμοί προπαγάνδας γίνεται απ τα μέσα μαζικής ενημέρωσης λόγω της εξέλιξης τους οπότε οι πνευματικοί άνθρωποι έχουν χρέος να αφυπνίζουν συνειδήσεις και να οδηγούν τους πολίτες στην πνευματική ελευθερία.
Όσον αφορά τον ηθικό τομέα διέπεται από αρχές και αγωνίζεται για τα ιδανικά. Είναι άνθρωπος με αυτογνωσία που επιχειρεί τον περιορισμό των ελαττωμάτων του. Η αξιοπρέπεια του βίου του γίνεται υπόδειγμα για τους υπόλοιπους και ο ώριμος τρόπος συμπεριφοράς του. Η μόρφωση του δεν είναι μόνο θέμα γνώσεων διότι μάχεται για να μην υπάρχει διχόνοια μεταξύ των ανθρώπων. Ο ίδιος είναι αφιλοκερδής κατά την άσκηση του επαγγέλματος του αλλά και γενικότερα μειώνει την εκμετάλλευση του ανθρώπου απ τον άνθρωπο και προσπαθεί με κάθε τρόπο να σταματήσει την αλλοτρίωση που υπάρχει σε μεγάλο βαθμό στις μέρες μας λόγω της θεοποίησης των χρημάτων και άλλων αγαθών. Συνεχίζοντας στον κοινωνικό τομέα ο διανοούμενος από ανεπτυγμένη κοινωνική συνείδηση αποτελεί τη βάση της δημοκρατίας γιατί όπως είναι φυσικό ένας άνθρωπος με ουσιαστική παιδεία δεν μπορεί να χαρακτηρίζεται από συντηρητικές αντιλήψεις και ολοκληρωτικές τάσεις. Προωθεί το διάλογο, υπερασπίζεται με ζήλο τις ελευθερίες των πολιτών και εναντιώνεται δημόσια με τη δύναμη της προσωπικότητας του σε όποια απόπειρα λαϊκισμού, δημαγωγίας από την πλευρά της ηγεσίας.
Στον πολιτιστικό τομέα διακρίνεται η ευγένεια, η ευαισθησία, η ανωτερότητα. Εκτιμά τις τέχνες και συνήθως προέρχεται από το χρόνο αυτό, προβάλλει το ωραίο τόσο με την έννοια του καλαίσθητου όσο και με την έννοια του καλού, του δίκαιου και του κακού. Τιμά την παράδοση, προσπαθεί για την διαφύλαξη ηθών και γενικά για την προστασία της πολιτιστικής μας ταυτότητας. Χειρίζεται σωστά τη γλώσσα μας υπερασπίζοντας τη μοναδικότητα της και αντιστέκεται στη διάβρωση της . Είναι γνώστης της ιστορίας και των εθνικών μας θεμάτων, επίσης έχει γνήσια εθνική συνείδηση αλλά όχι τάσεις απομονωτισμού όσο αφορά στις σχέσεις των λαών. Ειδικά σήμερα που λόγω πολιτιστικός διαίσθησης των ανεπτυγμένων χώρων στις αναπτυσσόμενες καλλιεργείται η ξενομανία.
Τέλος όσον αφορά τον εθνικό τομέα ο γνήσιος πνευματικός άνθρωπος αντιλαμβάνεται απόλυτα τη σημασία της αλληλεγγύης και της συναδέλφωσης των λαών και πηγαίνει με το μέρος της ειρήνης. Συνεπώς στηρίζει την πραγμάτωση του υγιούς κοσμοπολιτισμού που βασίζεται στη διατήρηση της πολιτισμικής ταυτότητας του κάθε λαού. Μάλιστα στις περισσότερες περιπτώσεις οι πνευματικοί άνθρωποι είναι άτομα διεθνούς κύρους και η επίδρασή τους έχει παγκόσμια εμβέλεια.
Ο ρόλος των πνευματικών διανοούμενων σύμφωνα με τα δεδομένα της σημερινής εποχής είναι να βρίσκονται σε εγρήγορση , να παρουσιάζουν δηκτικότητα σε νέες ιδέες , να μην είναι φανατικοί , να έχουν ήθος , μόρφωση και δια βίου παιδεία. Ο λόγος που ο ρόλος τους είναι αυτός είναι γιατί διαθέτουν κύρος ,έχουν ξεχωριστή παιδεία και πολύ μεγαλύτερες γνώσεις απ το υπόλοιπο σύνολο.
Οι περισσότεροι διανοούμενοι απομακρύνονται από τα κοινωνικοπολιτικά δρώμενα εφόσον δεν μπορούν να επιβιώσουν ανάμεσα στο κοινωνικό σύνολο. Δέχονται έντονη κριτική από τα μεγαλύτερο σύνολο της κοινωνίας για τις γνώσεις τους, τον τρόπο που ζουν και αυτά που προσπαθούν να περάσουν στους νεότερους. Αυτός είναι και ο λόγος που περιθωριοποιούνται απ την υπόλοιπη κοινωνία.
Πιστεύω πως ο ρόλος των διανοούμενων είναι αρκετά σημαντικός στις μέρες μας γι αυτό θα πρέπει να προστατευτεί από όλους για το καλύτερο μέλλον της πολιτείας και της ανθρωπότητας γενικότερα.
Ευχαριστούμε θερμά τη μαθήτρια της Γ ΄ Λυκείου Χρύσα Χ. που μας χάρισε λίγο από τον πολύτιμο χρόνο της και μας έδωσε την άποψή της.