Οι μαμάδες των παραισθήσεων ( ελληνικό σχολείο 2013 )

Όταν η μαμά «καθαρίζει» για τους βαθμούς

του Ανδρέα Ζαμπούκα


(πολύ καλό για συζήτηση με τους μαθητές μας)

Μαθητής, που κινείται στα όρια της επάρκειας για να παρακολουθήσει Γενικό Λύκειο, παίρνει βαθμούς μεταξύ 15 και 19 , σε όλα τα μαθήματα. Η μαμά του επισκέπτεται συχνά το σχολείο, "πρήζει" τους καθηγητές κι αυτοί για να μη μπλέξουν περισσότερο, βάζουν ό τι θέλει ο «πελάτης».... Προσοχή! Το σχολείο δεν είναι ιδιωτικό. Δημόσιο είναι! Έτσι, όλοι μένουν ευχαριστημένοι και πιο πολύ η μαμά που κάνει όνειρα για πανεπιστήμια και μεγαλεία! Να λοιπόν, από που ξεκινάει το μεγάλο παραμύθι. Πάντα βρίσκεται κάποιος να κρύψει την αλήθεια. Πάντα κάποιος θα πουλήσει "φαντασιακή" προστασία για να μη βρει το μπελά του. Να γιατί εκλιπαρούν όλοι για λίγο ψέμα, μια όμορφη ιστορία κι ας είναι φανταστική, μια υπόσχεση κι ας μη γίνει πραγματικότητα. Να γιατί το πολιτικό σύστημα γέμισε «θαυματοποιούς». Μια ολόκληρη χώρα ζει μέσα στο ψέμα και εμπορεύεται τις «παραισθήσεις της».

Η αρχή της δίκαιης και ειλικρινούς αξιολόγησης δυστυχώς, δεν λειτουργεί όσο θα έπρεπε στα ελληνικά σχολεία. Όπως και στην υπόλοιπη κοινωνία, έτσι κι εδώ, τα εμπλεκόμενα μέρη, δάσκαλος, γονέας, μαθητής δεν θέλουν ή δε μπορούν να συμμετάσχουν, επί ίσοις όροις, στη δίκαιη διαδικασία. Οι λόγοι είναι πολιτικοί και κοινωνικοί. Από τη μία, υφέρπει ένας «πολιτικός» λαϊκισμός που θέλει το μαθητή να εμφανίζεται πάντα αδικούμενος, από την εξουσία του καθηγητή. Από την άλλη το σύμπλεγμα των κοινωνικών συγκρίσεων καταδυναστεύει την οικογένεια που εκλαμβάνει την ικανότητα ως «δώρο» που χαρίζει ένας άλλος παράγοντας και όχι ως κατάκτηση του εαυτού μας. Είναι σαφές ότι τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την έλλειψη παιδείας των γονέων, οδηγούν στη αδυναμία του νέου ανθρώπου να κατανοήσει τις δυνάμεις του και να φτάσει στην αυτογνωσία. Εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι δεν υπάρχει πιο «σίγουρος» δρόμος για να γίνεις δυστυχισμένος στη ζωή σου, κάνοντας πάντα λάθος επιλογές.

Αν συνειδητοποιήσουμε τις επιπτώσεις αυτής της κατάστασης στην ανωριμότητα των Ελλήνων, θα αναγκαστούμε να αλλάξουμε και το σύστημα αξιολόγησης στα σχολεία. Πρώτον, ο μαθητής πρέπει να αποκτήσει τον προσωπικό του ηλεκτρονικό φάκελο αξιολόγησης από την Α΄Δημοτικού έως την Γ΄Λυκείου. Σχόλια και βαθμολογίες θα εμπλουτίζουν την εικόνα του, από τους δασκάλους του, ανά έτος, χωρίς να ξέρουν τις επιδόσεις της προηγούμενης χρονιάς. Δεύτερον, ανά τρεις μήνες, μπορούν να διενεργούνται εξετάσεις σε όλα τα μαθήματα και τα γραπτά να βαθμολογούνται από καθηγητές άλλου σχολείου. Για την ευκολία της διαδικασίας, υπάρχει η δυνατότητα της ηλεκτρονικής εξέτασης με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής. Τρίτον, επιβάλλεται η αποσύνδεση της μέσης εκπαίδευσης από την εισαγωγή στα πανεπιστήμια. Τελευταίο και σημαντικότερο, είναι ο διαχωρισμός των μαθητών με εξετάσεις, σε Γενικό Λύκειο και ΕΠΑΛ. Θα διενεργούνται δύο φορές στην Γ΄ Γυμνασίου, σε πανελλαδικό επίπεδο, στέλνοντας το 70% των μαθητών στα οργανωμένα...επαγγελματικά Λύκεια, για να προετοιμαστούν για μία «αληθινή» επαγγελματική ζωή. Από την Α΄Γυμνασίου , βέβαια, θα πρέπει να ξεκινήσει ένας σωστός επαγγελματικός προσανατολισμός.

Όλα τα παραπάνω δεν είναι ασφαλώς και τόσο πρωτότυπες επινοήσεις. Εφαρμόζονται εδώ και χρόνια, σε πολλές πολιτισμένες χώρες του κόσμου. Απλά εμείς, «φτιαχνόμαστε» με τις ίντριγκες, τα παραμύθια και τη «δραματοποίηση» της ζωής μας, απ΄όπου κι αν προέρχεται.
Αυτό το παιχνίδι της απόρριψης του ορθολογισμού πρέπει να σταματήσει. Η «συναισθηματοκρατία» , η αναξιοκρατία και ο λαϊκισμός είναι αρρώστιες που τρώνε λίγο λίγο, τη συνείδηση του νεοέλληνα. Μπορεί να είμαστε λαός που έκανε το «μύθο» πολιτισμό αλλά ζούμε πλέον, σ΄έναν κόσμο που η δύναμη του ανθρώπου είναι η λογική και η εσωτερική αλήθεια. Γι΄αυτό το λόγο έχει χρέος το σχολείο να καλλιεργεί συνειδήσεις και όχι να προετοιμάζει φαντασιόπληκτους «φοβητσιάρηδες» ή «τυχοδιώκτες». Αυτοί είναι που αργότερα δεν θα ανέχονται την αλήθεια και θα «γουστάρουν» το ψέμα από τη γυναίκα τους, τον εργοδότη τους, τους φίλους τους και βέβαια, τους πολιτικούς.

Έχω βαρεθεί να βλέπω μίζερους «αδυνάτους» , επαίτες μιας οποιασδήποτε «ντόπας», να συναγωνίζονται ποιος θα εισπράξει πρώτος το καλύτερο ψέμα. Και δεν είναι μόνο, στις αξιολογήσεις, είναι παντού. Στα πανεπιστήμια, στις ερωτικές σχέσεις, στο δημόσιο λόγο, ακόμα και στην εσωτερική ζωή, οι νεοέλληνες ζουν σ΄ένα «παράλληλο σύμπαν» μιας ψυχεδελικής ευτυχίας. Κάποιοι που ξέρουν τον εαυτό τους βιώνουν δυναμικά την πραγματικότητα αλλά οι περισσότεροι εγκλωβίζονται στις φοβίες τους. Υποθέτω ότι το σχολείο και οι «παραισθήσεις» των μαμάδων τους θα έχουν παίξει το ρόλο τους. Και σκέφτομαι πάντα τα λόγια του Nietzche : «Η πλάνη δεν είναι τύφλωση, ανανδρία είναι».

Ο Ανδρέας Ζαμπούκας είναι Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας