Θανατική ποινή

Επαναφορά της τάξης

Τον τελευταίο καιρό, με αφορμή το ενδεχόμενο της εφαρμογής της θανατικής ποινής από την γειτονική Τουρκία, το θέμα επανέρχεται στο προσκήνιο, προκαλώντας καταιγισμό απόψεων ανάμεσα σε ένθερμους υποστηρικτές και αρνητές. Τι συμβαίνει όμως, όταν πέρα από την θεωρία και τις δήθεν ανθρωποκεντρικές προσεγγίσεις, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την πραγματικότητα και την αλήθεια, εκεί που η έννοια της δικαιοσύνης και της εκδίκησης εύκολα ταυτίζονται;

Κεντρικό σημείο αναφοράς αποτελεί το γεγονός ότι η θανατική ποινή μπορεί να χαρακτηριστεί ως ακραίο και κατασταλτικό μέτρο, το οποίο δεν ανταποκρίνεται στον πολύπλευρο στόχο των ποινών. Με βάση αυτήν την άποψη, οι ποινές έχουν ως σκοπό το σωφρονισμό του διαπράξαντος αλλά και τον παραδειγματισμό του κοινωνικού συνόλου ώστε να αποτραπεί το ενδεχόμενο μίμησης ενός αδικήματος. Επομένως, με την θανατική ποινή αμέσως αναιρείται ο πρώτος στόχος του σωφρονισμού, αφού είναι αδύνατο να γίνεται λόγος για σωφρονισμό σε μελλοθάνατους.

Αναμφισβήτητα, μέσω της θανατικής ποινής, δεν εκπληρώνεται το αίσθημα περί του δικαίου , παρά μόνο επέρχεται μία ικανοποίηση του περίγυρου, αφού ο θύτης τιμωρήθηκε« όπως του άξιζε». Πρόκειται λοιπόν για αίσθημα εκδίκησης και όχι δικαιοσύνης, το οποίο επίσης αναιρεί τους σκοπούς των ποινών. Με τον τρόπο αυτό, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος, όπου οι θύτες γίνονται θύματα και τα θύματα γίνονται θύτες. Συνεπώς , με γνώμονα μία τέτοια άποψη κάθε άνθρωπος που επιβάλλει την ποινή αυτή θα μπορούσε να θανατωθεί και ο ίδιος.

Στον αντίποδα, βρίσκεται η υπεράσπιση του αιτήματος εφαρμογής της θανατικής ποινής, αφού οι παρούσες συνθήκες δείχνουν πως η κοινωνία υποφέρει από φαινόμενα βίας και εγκληματικότητας τα οποία προσλαμβάνουν τη μορφή κοινωνικής μάστιγας. Καθημερινά γίνεται λόγος για κακόβουλες και βάρβαρες πράξεις, δολοφονίες, βιασμούς και ξυλοδαρμούς μικρών παιδιών , τρομοκρατικές ενέργειες εις βάρος ολόκληρων χωρών με θύματα άμαχο πληθυσμό και οι κυβερνήσεις των χωρών ακόμη διστάζουν να παραδεχτούν την αναγκαιότητα ύπαρξης μιας τέτοιας ποινής. Η θανατική ποινή αποτελεί αποτελεσματικό μέτρο επαναφοράς της δικαιοσύνης το οποίο δρα κατασταλτικά, ειδικά στις ανίατες καταστάσεις.

Ταυτόχρονα, καμία ποινή δεν εγγυάται το σωφρονισμό του εγκληματία. Η θανατική ποινή είναι ο μόνος τρόπος διασφάλισης και προστασίας της κοινωνίας σε περιπτώσεις που η αρμονία και η συνοχή της απειλούνται. Κάθε εναλλακτικό σωφρονιστικό μέτρο καθίσταται ανεπαρκές και προσωρινό, καθώς είναι αδύνατον δράστες τόσο φρικτών εγκλημάτων να συνειδητοποιήσουν ποτέ τα σφάλματά τους. Ακόμη, με το μακροπρόθεσμο εγκλεισμό του διαπράξαντος στη φυλακή ο κίνδυνος εξακολουθεί να υπάρχει, αφού το ενδεχόμενο να αποδράσει ή ακόμη και να επαναλάβει το έγκλημα εντός της φυλακής δεν αποκλείεται.

Εν κατακλείδι, καθίσταται λογικό ότι η θανατική καταδίκη αποτελεί μέτρο εν μέρει ακραίο, αλλά αναπόφευκτο, εάν ληφθεί υπόψη η διαρκής κατακρεούργηση της δικαιοσύνης που περνά απαρατήρητη λόγω της δικής μας εθελοτυφλίας. Μερικοί ισχυρίζονται, ότι η δικαιοσύνη και η εκδίκηση δεν πρέπει να ταυτίζονται, διότι η πρώτη επιφέρει την αρμονία, ενώ η δεύτερη την ικανοποίηση. Ίσως όμως, αυτή η ταύτιση να είναι τελικά και η πιο δραστική λύση.

Της μαθήτριας Γιαννούλας Νάτση