Ένα όραμα για μια καλύτερη Ευρώπη

Ένα όραμα για μια καλύτερη Ευρώπη

( του μαθητή της Γ ΄ Λυκείου Διονύση Μπραούσι )

Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός πως η Ευρωπαϊκή Ένωση, ως θεσμός-κοινότητα, κατάφερε να ενώσει 28 (ως σήμερα) κράτη-μέλη και να βοηθήσει να επωφεληθούν στα πλαίσιά της εκατομμύρια πολίτες. Στόχος της ήταν και είναι, να προσφέρει σε κάθε μέλος της ένα εύφορο περιβάλλον,εμποτισμένο μετα ιδεώδη της δημοκρατίας, της ελευθερίας, της ισονομίας και του ανθρωπισμού, ώστε να αναπτυχθεί και να ευημερήσει. Όμως σήμερα, η κοινότητα αυτή,βιώνει μια εποχή ιστορικών αλλαγών και μεταβολών τόσο στο εσωτερικό της όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς πλήττεται από περιφερειακές συρράξεις, τρομοκρατία, αυξανόμενες μεταναστευτικές πιέσεις, κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες. Χρόνιες παγιωμένες δομές δέχονται τριγμούς, εμπεδωμένες αξίες τίθενται υπό αμφισβήτηση, πρωτοφανείς προκλήσεις διχάζουν και απειλούν κάθε έννοια συνοχής και αλληλεγγύης.

Ίσως, αυτή να είναι η κατάλληλη στιγμή να δείξει η ευρωπαϊκή κοινότητα την ανθεκτικότητά της, την ικανότητα διαχείρισης κρίσεων και να την ετοιμότητα να αντιμετωπίσει τις υπάρχουσες, αλλά και τις μελλοντικές προκλήσεις. Σε μια τόσο κρίσιμη καμπή, είναι η ώρα να θέσει ουσιαστικές προτεραιότητες και να δημιουργήσει μια ευρεία ατζέντα διαρθρωτικών και αποτελεσματικών μεταρρυθμίσεων, ώστε να βγει πιο ισχυρή και αδιαίρετη από αυτή την κρίση, χωρίς να ζημιωθούν οι Ευρωπαίοι πολίτες.

Όσον αφορά τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το θέμα της παιδείας χρήζει πληθώρα συζητήσεων και αλλαγών. Ίσως φανεί ασήμαντο ή άτοπο, τη στιγμή που υπάρχουν 25 εκατομμύρια άνεργοι και ένα μεγάλο ποσοστό πολιτών ζει στα όρια της φτώχειας, όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η αντιμετώπιση του «κακού» είναι αποτελεσματικότερη όταν γίνεται στη ρίζα του. Κατά πολλούς η ανθρωπιστική κρίση, είναι μεν απόρροια της οικονομικής κρίσης, αλλά έχει χειρότερα αποτελέσματα από αυτή . Γνωρίζοντας πως η Ευρώπη αγωνίζεται κατά του κοινωνικού αποκλεισμού και των διακρίσεων και μάχεται για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και τη διάδοση αξιών, που θα διαμορφώσουν ένα περιβάλλον ειρήνης και αλληλεγγύης, δεν θα μπορούσαμε παρά να παραδεχτούμε πως πέρα από την οικογένεια, η εκπαίδευση αποτελεί σημαντικό φορέα μετάδοσης αξιών. Το σχολείο μπορεί να διαιωνίσει τις ευρωπαϊκές ιδέες στις νέες γενιές πολιτών, να δημιουργήσει μια νέα ταυτότητα «ανήκειν» στους ευρωπαίους πολίτες και να ενισχύσει τους δεσμούς μεταξύ διαφορετικών εθνοτήτων που την αποτελούν. Έτσι, στερεοτυπικές αντιλήψεις, καχυποψία, ρατσισμός, φόβος ή κοινωνική εσωστρέφεια θα καταπολεμηθούν πλήρως και θα δώσουν τη θέση τους σε μια αλτρουιστική και συνεκτική οικογένεια χωρών-μελών της ένωσης. Η δημιουργία, επομένως, μιας κοινής ευρωπαϊκής συνείδησης μπορεί να επέλθει μόνο μέσω της παιδείας και να δώσει λύση- σε μεγάλο βαθμό- σε χρόνια νοσηρά κοινωνικά φαινόμενα.

Είναι απόλυτα σαφές, πως το όραμα της Ενωμένης Ευρώπης αποσκοπεί-εκτός των άλλων- και στη διατήρηση της ειρήνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας· ιδανικά, όμως, που τα τελευταία χρόνια φαίνεται να δοκιμάζονται. Η διεθνής τρομοκρατία, οι ταραχές εντός και εκτός των εθνικών συνόρων ή ακόμα και η διακίνηση όπλων απειλούν την εύνομη λειτουργία και την καθημερινή ζωή των κρατών-μελών. Είναι, λοιπόν, πιο αναγκαία από ποτέ η κοινή δράση χωρών για αποφάσεις και δραστικά μέτρα καταπολέμησης τέτοιων φαινομένων. Η ασφάλεια των πολιτών και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι αδιαπραγμάτευτα κεκτημένα και η υπεράσπιση και διαφύλαξή τους οφείλει να βρίσκεται πάντα ως πολιτική προτεραιότητα. Οι δημοκρατίες της Ευρωπαϊκής οικογένειας, που έχουν θεμελιωθεί με πολύ κόπο στις αρχές του αλληλοσεβασμού και της συνεργασίας, είναι δεδομένο ότι μπορούν να πατάξουν τέτοιου είδους φαινόμενα, αλλά και να σταθούν αρωγοί σε τόπους που πλήττονται από ταραχές.Είναι, λοιπόν, κοινή ευρωπαϊκή ευθύνη να τεθεί ως προτεραιότητα η καταπολέμηση φαινομένων λαθρεμπορίου, ηλεκτρονικού εγκλήματος, τρομοκρατίας και κάθε είδους διαφθορά.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μάλιστα, έχει θέσει ως βασικό πυλώνα το ίδιο το άτομο, γι’ αυτό ειδικά σήμερα καλείται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στον τομέα της πολιτικής ασύλου και μετανάστευσης. Κύματα μεταναστών φτάνουν καθημερινά σε χώρες της Ευρωπαϊκής οικογένειας, η οποία οφείλει να είναι σε επαγρύπνηση για την υποδοχή, την περίθαλψη και τη φροντίδα αυτών των μεταναστευτικών ροών. Ο σεβασμός απέναντι στη διαφορετικότητα και την αναζήτηση ασύλου είναι πάγιες αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που πρέπει να ενισχυθούν και να βρουν εφαρμογή όσο ποτέ άλλοτε. Την ίδια στιγμή, είναι επιτακτική ανάγκη να συντονίσουν οι κρατικοί μηχανισμοί των χωρών-μελών της Ένωσης, σε συνεργασία με τρίτες χώρες, τις προσπάθειες για την πάταξη του προβλήματος στηρίζα του, τηνκαταπολέμηση της φτώχειας, τη μείωση των κινήτρων παράτυπης μετανάστευσης, τον έλεγχο μεταναστευτικών εισροών και την πρόληψη των συγκρούσεων σε ταραγμένες περιοχές από τις οποίες οι πρόσφυγες απομακρύνονται. Άλλωστε, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δείξει μέσω της Υπηρεσίας Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Πολιτικής Προστασίας, ότι η παροχή βοήθειας σε πληγέντες πληθυσμούς, αποτελεί τον βασικό άξονα των δράσεών της.

Σε μια εποχή, που τα καταγεγραμμένα ποσοστά ανεργίας είναι πολύ υψηλά και το μέλλον της σημερινής νεολαίας κρίνεται αβέβαιο, είναι ζωτικής σημασίας η δράση της Ευρωπαϊκής κοινότητας για τη δημιουργία ενός ισορροπημένου και αναπτυσσόμενου περιβάλλοντος, που προσφέρει ασφάλεια και νέες θέσεις εργασίας στους πολίτες. Η Ευρώπη έχει έρθει αντιμέτωπη με χαμηλά επίπεδα επενδύσεων, εξαιτίας της παγκόσμιας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης, δεδομένο που καθιστά αναγκαίες τις συντονισμένες προσπάθειες για τη δημιουργία νέων ευκαιριών απασχόλησης, τη διευκόλυνση της μετάβασης από το σχολείο στην εργασία και την προώθηση ενός κλίματος επιχειρηματικότητας και επενδύσεων.Βασική πολιτική προτεραιότητα λοιπόν, πρέπει να είναι η τόνωση της επιχειρηματικότητας, η οποία δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό, καθώς και η τήρηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας που αφορά τα κατοχυρωμένα δικαιώματα των εργαζομένων.

Βέβαια οι πολιτικές προτεραιότητες των χωρών-μελών της Ένωσης, σε εθνικό και συλλογικό επίπεδο, για να αποκτήσουν σάρκα και οστά χρειάζονται δραστικές και αποτελεσματικές μεταρρυθμίσεις. Επομένος απαιντούνται, καινοτόμες αποφάσεις που θα πραγματώσουν τον θεωρητικό πολιτικό σχεδιασμό της και θα την κάνουν πιο ανταγωνιστική στο σύνολό της.

Συγκεκριμένα στο χώρο της παιδείας, πρωτοποριακές αλλαγές θα μπορούσαν να συνεισφέρουν προς αυτή την κατεύθυνση.Η εκπαίδευση, όπως προαναφέρθηκε, μπορεί να μεταλαμπαδεύσει στη νέα γενιά πολιτών τις αξίες και τα ιδανικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συνεπώς, χρειάζεται να δοθεί σ’ αυτήν μια ευρωπαϊκή διάσταση. Τα ιδανικά ευρωπαϊκά συστήματα εκπαίδευσης είναι ανοιχτά προς όλους, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους και δεν κάνουν διακρίσεις. Σε πολλά κράτη, παρατηρούνται υψηλά ποσοστά πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, τα οποία συνδέονται με φαινόμενα βίας και εγκληματικότητας. Επομένως, τα αναλυτικά προγράμματα και η διδακτική μεθοδολογία, πρέπει να αλλάξουν και να γίνουν πιο φιλικά προς το μαθητή, καθώς και να ληφθούν υποστηρικτικά μέτρα για τους αδύναμους μαθητές. Ο μαθητής να αντιμετωπίζεται ανάλογα με το μαθησιακό του προφίλ και η διαφορετικότητά του να γίνεται σεβαστή.Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να είναι άρτια εκπαιδευμένοι, να επιμορφώνονται συνεχώς μέσω σεμιναρίων για θέματα όπως η πολυπολιτισμικότητα και να είναι σε θέση να συνδυάζουν την εθνική με την ευρωπαϊκή ταυτότητα. Μάλιστα, η πρόσβαση όλων των πολιτών στην Τεχνολογία Πληροφοριών και Επικοινωνίας και η εκμάθηση ξένων γλωσσών, θα βοηθούσε ιδιαίτερα στην ανάπτυξη αντιστοιχίας μεταξύ των ευρωπαϊκών συστημάτων, με σκοπό τη συνεργασία σε διάφορα θέματα.Ακόμα, πανευρωπαϊκές συνεργασίες σχολικών ιδρυμάτων με επικοινωνία καθηγητών ή ανταλλαγή μαθητών (Erasmus) θα μπορούσαν να δώσουν την ευκαιρία στους αυριανούς πολίτες να βιώσουν για ένα χρονικό διάστημα την εμπειρία της συναναστροφής με μια άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Η σταδιακή αίσθηση των νέων γενεών ότι ανήκουν και σε μια ευρύτερη κοινωνική οικογένεια, αποτελεί ανεκτίμητο εφόδιο.

Είναι λυπηρό, αλλά τα τελευταία χρόνια τα φαινόμενα ακραίας βίας, εγκληματικότητας και τρομοκρατίαςστην Ευρώπη, όλο και πληθαίνουν. Γι’ αυτό, απαιτείται άμεση και συντονισμένη προσπάθεια για την καταπολέμηση τέτοιων φαινομένων και την επαναφορά της τάξης, της ασφάλειας και της ειρήνης. Αρχικά, για να κατοχυρωθεί η προστασία των πολιτών, πρέπει να γίνουν πιο αυστηροί οι έλεγχοι της απόκτησης και κατοχής όπλων και να ενισχυθούν οι έλεγχοι στα εξωτερικά σύνορα. Είναι αναγκαία η αναβάθμιση- με τη βοήθεια των νέων τεχνολογικών μέσων- μιας ευρύτερης βάσης δεδομένων, η οποία να μπορεί να αξιοποιηθεί από τις διωκτικές αρχές κάθε χώρας-μέλους, και η βελτίωση της διαλειτουργικότητας των συστημάτων πληροφοριών, με σκοπό την πρόληψη τέτοιων ενεργειών. Ειδικότερα, όσον αφορά το ζήτημα της τρομοκρατίας, κρίνεται απαραίτητη η συνεργασία της Ευρώπης με διεθνείς και περιφερειακούς οργανισμούς αλλά και η δικαστική συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι τρομοκρατικές επιθέσεις και να μειωθεί η στρατολόγηση νέων μελών σε τρομοκρατικές οργανώσεις.Με μεθοδευμένες προσπάθειες και στρατηγική, η Ευρώπη δεν θα είναι πια τρωτή και θα καταφέρει να είναι μια ασφαλής κοινότητα για τους πολίτες της.

Επιπλέον, εικόνες από τις πρόσφατες ανθρώπινες τραγωδίες στη Μεσόγειο θάλασσα, κάνουν το γύρο του κόσμου και προκαλούν θλίψη και οργή.Αυτό σημαίνει ότι η Ευρώπη πρέπει να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά το ζήτημα της μετανάστευσης. Γνωρίζοντας πως η Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχει βοήθεια σε κάθε άτομο που βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ανεξαρτήτως φύλου, θρησκείας και ιθαγένειας και πως είναι ο μεγαλύτερος χορηγός ανθρωπιστικής βοήθειας παγκοσμίως, τώρα είναι η στιγμή να δείξει για μια ακόμη φορά το ανθρώπινο πρόσωπό της. Με την ασφάλιση των εξωτερικών συνόρων και μέσω της συνεχούς ανταλλαγής πληροφοριών και της συνεργασίας με τρίτες χώρες, μπορεί να γίνει εντεταμένη προσπάθεια, ώστε να μειωθούν τα κίνητρα παράτυπης μετανάστευσης, εξαρθρώνοντας τα δίκτυα των διακινητών ανθρώπων. Χρειάζεται επίσης, μια νέα πολιτική ασύλου για να αντιμετωπίζονται σωστά οι υπεράριθμες εισροές προσφύγων αλλά και οι αιτήσεις ασύλου που κατατίθενται από άτομα που βρίσκονται σε έκτακτη ανάγκη. Φυσικά, όσον αφορά τη νόμιμη μετανάστευση, μια νέα ευρωπαϊκή πολιτική θα μπορούσε να προσελκύσει στην Ευρώπη ανθρώπους που θα την κάνουν πιο ανταγωνιστική στον οικονομικό και τον επιστημονικό τομέα.

Στην εποχή της οικονομικής κρίσης, μια τολμηρή μεταρρυθμιστική απάντηση μπορεί να είναι η αύξηση των θέσεων εργασίας. Για να μειωθεί η ανεργία και να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας όμως, πρέπει η Ευρώπη να βελτιώσει το επιχειρηματικό της περιβάλλον και να γίνει τόπος επενδύσεων.Αρχικά, χρειάζεται να ενισχυθεί η εσωτερική ευρωπαϊκή αγορά, συμπεριλαμβανομένου και του πρωτογενή τομέα, αξιοποιώντας τον φυσικό της πλούτο και το ανθρώπινο δυναμικό της. Η ενίσχυση αυτή μπορεί να υλοποιηθεί με τη χορήγηση δανείων και κονδυλίων που στηρίζουν τη νεοφυή επιχειρηματικότητα, με την αύξηση των επενδύσεων σε νέες τεχνολογίες και τη δια βίου κατάρτιση του δυναμικού. Εν συνεχεία, η ένωση των αγορών κεφαλαίου-δεδομένου του πλεονεκτήματος του κοινού νομίσματος-μπορεί να βελτιώσει τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και να βοηθήσει στην απεξάρτησή τους από τις τράπεζες. Βαρύνουσας σημασίας πολιτική μεταρρύθμιση είναι η προώθηση της ελεύθερης κινητικότητας του εργατικού δυναμικού αλλά και η εξασφάλιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.

Συνοψίζοντας, λοιπόν, αξίζει να τονιστεί ότι η ιδέα για μια ενωμένη Ευρώπη στηρίζεται σε κοινές αξίες, πεποιθήσεις και ιδανικά. Μέσα σε αυτόν τον γεωγραφικό χώρο αναπτύχθηκαν πολλές διαφορετικές γλώσσες και παραδόσεις, που όμως στη βάση της αντίληψής τους για τον κόσμο είχαν περισσότερα κοινά, παρά διαφορές. Έτσι, αυτά τα κοινά οφείλει να διατηρήσει αναλλοίωτα και μέσα από τη σημερινή κρίση. Ιστορικά έχει αποδείξει πως τέτοιοι κραδασμοί είναι ανίκανοι να γκρεμίσουν ένα τόσο γερό οικοδόμημα. Μέσα από το πνεύμα της αλληλεγγύης και του σεβασμού και με τολμηρές μεταρρυθμίσεις είναι δυνατόν η Ευρωπαϊκή Ένωση να βγει πιο συμπαγής και ισχυρή από την παγκόσμια κρίση.