Απαντήσεις στη Νεοελληνική Λογοτεχνία 2013

Σχόλιο: Σήμερα καταρρίφθηκε ο άγραφτος νόμος σύμφωνα με τον οποίο θέμα που έχει τεθεί τα τελευταία χρόνια , δε ζητείται.Γι ΄αυτό μαθητές και καθηγητές καθώς και εξεταστές θα πρέπει να είναι προσεκτικοί.Γενικά , τα θέματα ήταν κλιμακούμενης δυσκολίας και όποιος μαθητής δεν έπεσε στην παγίδα , << δε θα το διαβάζω, έπεσε το 2011 >>, τότε μπορούσε να γράψει πολύ καλά. 

Ο Διονύσιος Σολωμός επηρεάστηκε έντονα από το ρομαντισμό, στοιχείo του οποίου αποτελεί το μεταφυσικό στοιχείο. Συγκεκριμένα, στο στίχο 53-54 «Μέ ἄδραχνε, καί μ’ ἔκανε συχνά ν’ ἀναζητήσω Τή σάρκα μου νά χωριστῶ γιά νά τόν ἀκλουθήσω» . Η αγάπη του για την πατρίδα επιβεβαιώνεται στο στίχο 40, «Κι εφώναζα : «ὦ θεϊκιά κι ὅλη αἵματα Πατρίδα». Τέλος, η εξιδανίκευση του έρωτα εντοπίζεται στο στίχο 50, «Μόλις εἶν’ ἔτσι δυνατός ὁ Ἔρωτας καί ὁ Χάρος».

Β1.      Στους στ. 23-28 είναι εμφανής η ύπαρξη οπτικής και ηχητικής εικόνας που περιγράφει μία νεαρή κοπέλα να τραγουδά ένα ερωτικό τραγούδι μέσα στη φύση ( «δεν είναι κορασιάς φωνή στα δάση που φουντώνουν»), και μάλιστα κοντά στη βρύση. Η παρουσία της φύσης δηλώνεται και από την αναφορά στο δέντρο και στο λουλούδι ( στ.28) . Η φύση περιγράφεται με κλιμακωτό τρόπο και συγκεκριμένα από το γενικό ( που είναι το δάσος) καταλήγει στο ειδικό ( που είναι το δέντρο και το λουλούδι).  Η ώρα που λαμβάνει χώρα το τραγούδι είναι η υποβλητική ώρα του δειλινού. Ο τόπος είναι φυσικός, αρχικά δίνεται το επίγειο στοιχείο του (δάση), μετά του ουράνιο ( «βγαίνει τ΄άστρο του βραδιού») , έπειτα το υγρό («τα νερά θολώνουν») και στο τέλος, η περιγραφή επιστρέφει στη γη ( αναφορά στο δέντρο και το λουλούδι). Η εικόνα αυτή αποτελεί την πρώτη αποφατική παρομοίωση με την οποία ο Κρητικός προσπαθεί να προσδιορίσει τη φύση και την ποιότητα του ήχου.

            Στους στ. 35-43 δίνεται η εικόνα που ο Κρητικός φέρνει στο μυαλό του από τη ζωή του  στην ιδιαίτερη πατρίδα του , την Κρήτη. Παρουσιάζεται να ακούει το γλυκό φιαμπόλι στον Ψηλορείτη ( ηχητική εικόνα) στον οποίο πήγαινε όντας πληγωμένος από τη σκλαβιά που βίωνε η πατρίδα του. Από ΄κει, λοιπόν, έβλεπε τη φύση να λάμπει κάτω από το φως του ήλιου ( «άστρο του ουρανού»). Τονίζει το συναισθηματικό του δέσιμο με την Κρήτη , την αγάπη του ( «ω θεϊκιά κι όλη αίματα πατρίδα»), παρά την «μαύρη πέτρα της» και «το ξερό χορτάρι». Η ηχητική, λοιπόν, εικόνα του ακούσματος της μελωδίας του φιαμπολιού εντοπίζεται χρονικά το μεσημέρι, τοπικά στη  Κρήτη . Έντονη είναι η παρουσία όλης της φύσης ( «γελούσαν τα βουνά, τα πέλαγα κι οι κάμποι») , που αποτελεί οπτική εικόνα. Η συγκίνηση που το γεννά όλη αυτή η εικόνα είναι έντονη. Την ίδια, λοιπόν, συγκίνηση του γεννά και ο ήχος που ακούγεται καθώς βρίσκεται στη θάλασσα. Με την  τρίτη αυτή αποφατική παρομοίωση, ο Σολωμός δηλώνει τη γλυκύτητα του ήχου, η οποία υποδηλώνει ότι έχει μεγάλη επίδραση στις αισθήσεις του ( άλλωστε θα κάμψει κάθε αγωνιστική προσπάθεια). 

Β2.      α)  Αποφατική παρομοίωση: στ.29 «Δέν είν’αηδόνι κρητικό» : δηλώνεται η προσπάθεια του ήρωα να προσδιορίσει το είδος και την ποιότητα του ήχου. Μη μπορώντας λοιπόν να τον ταυτίσει ακριβώς με κάτι, ψάχνει να βρει με τι μοιάζει

β)  Μεταφορά :  στ.33 : « και ἔλιωσαν τ’ ἀστέρια»: δηλώνεται η στιγμή που ξημερώνει καθώς η Αυγή διαδέχεται τη νύχτα.

γ)  Επανάληψη :  στ. 32 «Η θάλασσα πολύ μακριά, πολύ μακριά η πεδιάδα» : δηλώνεται η απόσταση του σημείου που έχει φτιάξει το αηδόνι τη φωλιά του (απροσδιόριστη η τοπική πηγή, σίγουρα πάντως μακρινή).  Αποτυπώνεται επίσης η απεραντοσύνη της φύσης.

δ)   Χιαστό : στ.32 «Η θάλασσα πολύ μακριά,  πολύ μακριά η πεδιάδα » : με το συγκεκριμένο σχήμα αποτυπώνεται η απεραντοσύνη της φύσης.

Γ1.       Ο Κρητικός  φαίνεται να επιτυγχάνει τον αρχικό του στόχο, δηλαδή το να φθάσει στην ακρογιαλιά με την αρραβωνιαστικιά του. Ο ίδιος, όταν έφθασε μαζί της στη στεριά, την ακούμπησε με χαρά αλλά εκείνη την στιγμή συνειδητοποίησε ταυτόχρονα ότι εκείνη έχει ήδη πεθάνει. Ο Κρητικός είχε την ψευδαίσθηση  ότι έσωσε την αρραβωνιαστικιά του, η οποία αποτελούσε για εκείνον ό,τι  πολυτιμότερο είχε στη ζωή του . Συνειδητοποιεί όμως ότι εκείνη δε βρίσκεται στη ζωή. Η δραματική αυτή μεταστροφή αποτυπώνεται από τις λέξεις χαρά –Χάρος.  Με άλλα λόγια , η αρραβωνιαστικιά δεν ανήκει πλέον στον Κρητικό αλλά στο Χάρο.  Δραματικότητα έντονη δηλώνουν στους δύο αυτούς στίχους και η χρήση δραματικών ενεστώτων  (φθάνω –απιθώνω) .  Το ποίημα τελειώνει   χωρίς να αναφέρεται η οδύνη και ο θρήνος που ένιωσε ο Κρητικός από τον θάνατο του κοριτσιού, χωρίς δηλαδή συναισθηματικές εξάρσεις. Ίσως μέσω της σιωπής του θέλει να δείξει την αδυναμία του να περιγράψει ό,τι νιώθει. Επίσης , η σιωπή αυτή υποδηλώνει και τη συνειδητοποίηση του Κρητικού ότι ο τελευταίος λόγος που θα του έδινε τη διάθεση για ζωή δεν υπάρχει πλέον.

Δ1.       Ομοιότητες:

α) Η παρουσία ενός ήχου που κυριαρχεί, εξαπλώνεται και κατακλύζει τα πάντα. Στον «Κρητικό¨, ο ήχος αυτός είναι ασύγκριτος, καθώς δεν είναι ούτε «κορασιάς φωνή¨(στιχ.25), ούτε ¨αηδόνι κρητικό» στιχ.29, ούτε «φιαμπόλι το γλυκό»(στιχ.35). Ο ήχος αυτός είναι μοναδικός, καθώς απλώνεται και εξουσιάζει τα πάντα (στιχ.44 : «ίσως δεν σώζεται στη γη ήχος που να του μοιάζει»). Στο κείμενο του Ν. Λαπαθιώτη και πάλι κυριαρχεί και καταλαμβάνει τον χώρο ένας ξεχωριστός ήχος ( «Και η φωνή δυνάμωνε … την καρδιά της»).

β) Η παρουσία της φύσης. Και στα δύο κείμενα η φύση έχει πρωταγωνιστικό ρόλο. Στον «Κρητικό» διαβάζουμε: «Του δέντρου και του λουλουδιού που ανοίγει και λυγάει» (στιχ.28) , «Δεν ειν’αηδόνι … πεδιάδα» (στιχ. 29-32), «Ο ουρανός, κι η θάλασσα ..» ( στιχ. 52). Ενώ στο κείμενο του Ν. Λαπαθιώτη συναντούμε το απόσπασμα : «… είδε πως ήταν μέσα σ’ ένα δάσος … μεσ’στην πρασινάδα ...», αλλά και το  «… γιομίζοντας τη γη, τον ουρανό ..». Η φύση, δηλαδή, είτε πραγματική στην περίπτωση του ¨Κρητικού» είτε φανταστική στο όνειρο της Ρηνούλα του Λαπαθιώτη είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο δημιουργούν και οι δύο λογοτέχνες.

γ) Η ύπαρξη έντονων συναισθημάτων. Η ψυχή και του Κρητικού και της Ρηνούλας συγκλονίζεται κάτω από την επίδραση του ήχου και κυριαρχεί. Στον «Κρητικό» : « Μόλις είν’έτσι δυνατός … να τον ακολουθήσω», ενώ στο κείμενο του Λαπαθιώτη : «Κι η ψυχή της έλιωνε … παράδεισο..».

Διαφορές:

α)  Στον «Κρητικό» τα συναισθήματα που κυριαρχούν σχετίζονται με την αγάπη του ήρωα για την Πατρίδα και Ελευθερία ( «Κι εφώναζα … Πατρίδα!», (στιχ.40), ενώ στο κείμενο του Ν. Λαπαθιώτη η ηρωίδα εμφορείται αποκλειστικά από ερωτικά συναισθήματα  ( «… ξεχώριζε γλυκιά … καρδιά της!»).

β)  Ο κυρίαρχος ήχος στον «Κρητικό» είναι υπερφυσικός, απροσδιόριστος, αόριστος χωρίς συγκεκριμένη ταυτότητα ( «Αν είν’ δεν ήξερα … πέρα», (στιχ.47), ενώ ο κυρίαρχος ήχος στο κείμενο του Λαπαθιώτη είναι συγκεκριμένος. Είναι η φωνή ενός συγκεκριμένου ανθρώπου, ενός άντρα, είναι ή φωνή του Σωτήρη ( «… ξεχώριζε γλυκιά … Σωτήρη!».

Διαβάστε περισσότερα: http://www.alfavita.gr/arthra/%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%BF%CF%80%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B1%CF%80%CE%AC%CE%BD%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CE%BD%CE%B5%CE%BF%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%AF%CE%B1-%CF%83%CE%B5-%CE%BB%CE%AF%CE%B3%CE%BF-%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CF%82-%CE%BF%CE%B9-%CE%B1%CF%80%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82#ixzz2U3FCFKMI
Follow us: @alfavita on Twitter | alfavita.gr on Facebook

Θέματα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 2013

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ∆΄ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ΄ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΤΕΤΑΡΤΗ 22 ΜΑΪΟΥ 2013 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)
ΚΕΙΜΕΝΟ
Διονύσιος Σολωμός
Ο ΚΡΗΤΙΚΟΣ
5 [22.]
 ………………………………………………………………..
Ἀλλά τό πλέξιμ’ ἄργουνε1
καί μοῦ τ’ ἀποκοιμοῦσε2
Ἠχός, γλυκύτατος ἠχός, ὁπού μέ προβοδοῦσε3
.
25 ∆έν εἶναι κορασιᾶς φωνή στά δάση πού φουντώνουν,
Καί βγαίνει τ’ ἄστρο τοῦ βραδιοῦ καί τα νερά θολώνουν,
Καί τόν κρυφό της ἔρωτα τῆς βρύσης τραγουδάει,
Τοῦ δέντρου καί τοῦ λουλουδιοῦ πού ἀνοίγει καί λυγάει·
∆έν εἶν’ ἀηδόνι κρητικό, πού σέρνει τή λαλιά του
30 Σέ ψηλούς βράχους κι ἄγριους ὅπ’ ἔχει τή φωλιά του,
Κι ἀντιβουΐζει ὁλονυχτίς ἀπό πολλή γλυκάδα
Ἡ θάλασσα πολύ μακριά, πολύ μακριά ἡ πεδιάδα,
Ὥστε πού πρόβαλε ἡ αὐγή και ἔλιωσαν τ’ ἀστέρια,
Κι ἀκούει κι αὐτή καί πέφτουν της τά ρόδα ἀπό τά χέρια·
35 ∆έν εἶν’ φιαμπόλι4
τό γλυκό, ὁπού τ’ ἀγρίκαα μόνος
Στόν Ψηλορείτη ὅπου συχνά μ’ ἐτράβουνεν ὁ πόνος
Κι ἔβλεπα τ’ ἄστρο τ’ οὐρανοῦ μεσουρανίς νά λάμπει
Καί τοῦ γελοῦσαν τά βουνά, τά πέλαγα κι οἱ κάμποι·
Κι ἐτάραζε τά σπλάχνα μου ἐλευθεριᾶς ἐλπίδα
40 Κι ἐφώναζα: «ὦ θεϊκιά κι ὅλη αἵματα Πατρίδα!»
Κι ἅπλωνα κλαίοντας κατ’ αὐτή τά χέρια μέ καμάρι·
Καλή ’ν’ ἡ μαύρη πέτρα της καί τό ξερό χορτάρι.
Λαλούμενο5
, πουλί, φωνή, δέν εἶναι νά ταιριάζει,
Ἴσως δέ σώζεται στή γῆ ἦχος πού νά τοῦ μοιάζει·
------------------------------------------
1. άργουνε· αργοπορούσε, καθυστερούσε, βράδυνε
2. μου τ’ αποκοιμούσε· μου το καθυστερούσε, το καθιστούσε ράθυμο, νωθρό, αργό
3. με προβοδούσε· με προέπεμπε, με συνόδευε
4. φιαμπόλι· αυτοσχέδιο πνευστό όργανο των ποιμένων (σουραύλι)
5. λαλούμενο· μουσικό όργανο
ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙ∆ΕΣΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ∆΄ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ
45 ∆έν εἶναι λόγια· ἦχος λεπτός…………………………
∆έν ἤθελε6
τόν ξαναπεῖ ὁ ἀντίλαλος κοντά του.
Ἄν εἶν’ δέν ἤξερα κοντά, ἄν ἔρχονται ἀπό πέρα·
Σάν τοῦ Μαϊοῦ τές εὐωδιές γιομίζαν τόν ἀέρα,
Γλυκύτατοι, ἀνεκδιήγητοι7
……………………………...
50 Μόλις εἶν’ ἔτσι δυνατός ὁἜρωτας καί ὁ Χάρος.
Μ’ ἄδραχνεν ὅλη τήν ψυχή, καί νά ’μπει δέν ἠμπόρει
Ὁ οὐρανός, κι ἡ θάλασσα, κι ἡ ἀκρογιαλιά, κι ἡ κόρη·
Μέ ἄδραχνε, καί μ’ ἔκανε συχνά ν’ ἀναζητήσω
Τή σάρκα μου νά χωριστῶ γιά νά τόν ἀκλουθήσω.
55 Ἔπαψε τέλος κι ἄδειασεν ἡ φύσις κι ἡ ψυχή μου,
Πού ἐστέναξε κι ἐγιόμισεν εὐθύς ὀχ τήν καλή μου·
Καί τέλος φθάνω στό γιαλό τήν ἀρραβωνιασμένη,
Τήν ἀπιθώνω μέ χαρά, κι ἤτανε πεθαμένη.
------------------------------------------
6. δεν ήθελε· δεν επρόκειτο, δε θα τολμούσε να
7. ανεκδιήγητοι [ενν. ήχοι]· ανεκλάλητοι, άρρητοι, εξωανθρώπινοι
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Α1. Τρία χαρακτηριστικά του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού, από τον οποίο
επηρεάστηκε ο Σολωμός, είναι το μεταφυσικό στοιχείο, η αγάπη για την
πατρίδα και η εξιδανίκευση του έρωτα. Για κάθε ένα από τα παραπάνω
χαρακτηριστικά να γράψετε ένα αντίστοιχο παράδειγμα μέσα από το
κείμενο.
Μονάδες 15
Β1. Σύμφωνα με τον Π. Μάκριτζ: «Αυτό που κάνει εντύπωση (στον Σολωμό)
είναι η επιμονή του να χρησιμοποιεί εικόνες από τον κόσμο της φύσης».
Να επιβεβαιώσετε την παραπάνω άποψη με μία εικόνα από τους
στίχους 23-28 και άλλη μία από τους στίχους 35-43, παρουσιάζοντας το
περιεχόμενό της καθεμιάς (μονάδες 10) και σχολιάζοντας τη λειτουργία
της στο κείμενο (μονάδες 10).
Μονάδες 20
Β2. Στους στίχους 29-34 «Δέν εἶν’ ἀηδόνι … ἀπό τά χέρια·» να αναζητήσετε
τέσσερα διαφορετικά σχήματα λόγου (μονάδες 8) και να σχολιάσετε τη
λειτουργία τους στο κείμενο (μονάδες 12).
Μονάδες 20
Γ1. Να σχολιάσετε τους δύο τελευταίους στίχους του ποιήματος σε ένα
κείμενο 120-140 λέξεων:
Καί τέλος φθάνω στό γιαλό τήν ἀρραβωνιασμένη,
Τήν ἀπιθώνω μέ χαρά, κι ἤτανε πεθαμένη.
Μονάδες 25
ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙ∆ΕΣΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ∆΄ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ
Δ1. Να συγκρίνετε ως προς το περιεχόμενο το απόσπασμα από το ποίημα Ο
Κρητικός του Δ. Σολωμού με το παρακάτω απόσπασμα από τη νουβέλα
του Ν.Λαπαθιώτη Κάπου περνούσε μια φωνή, αναφέροντας (μονάδες 5)
και σχολιάζοντας (μονάδες 15) τρεις ομοιότητες και δύο διαφορές
μεταξύ των δύο κειμένων.
Μονάδες 20
Ναπολέων Λαπαθιώτης
ΚΑΠΟΥ ΠΕΡΝΟΥΣΕ ΜΙΑ ΦΩΝΗ
Αυτό το βράδυ, η Ρηνούλα δεν κοιμήθηκε. Σαν ένας πυρετός γλυκός,
της μέλωνε τα μέλη. Όλη νύχτα, μέχρι το πρωί, το αίμα της, πρώτη φορά,
της τραγουδούσε, φανερά, τόσο ζεστά τραγούδια…Κι όταν, προς τα
χαράματα, την πήρε λίγος ύπνος, είδε πως ήταν μέσα σ΄ ένα δάσος, −ένα
μεγάλο δάσος γαλανό, μ’ ένα πλήθος άγνωστα κι αλλόκοτα λουλούδια.
Περπατούσε, λέει, μέσ’ στην πρασινάδα, σκυμμένη, και με κάποια δυσκολία,
χωρίς, όμως αυτό, να συνοδεύεται κ ι απ’ τη συνηθισμένην αγωνία, που
συνοδεύει κάποιους εφιάλτες. […]Και την ίδια τη στιγμή, χωρίς ν’ αλλάξει
τίποτε, μια μελωδία σιγανή γεννήθηκε κ ι απλώθηκε, σαν ένα κόρο1
από
γνώριμες φωνές, που, μέσα τους, ξεχώριζε γλυκιά και δυνατή, την ήμερα
παθητική και πλέρια του Σωτήρη! Κι η φωνή δυνάμωνε, δυνάμωνε, και σε
λίγο σκέπασε και σκόρπισε τις άλλες, −κι έμεινε μονάχη και κυρίαρχη,
γιομίζοντας τη γη, τον ουρανό, γιομίζοντας το νου και την καρδιά της! Κι
είχ’ ένα παράπονο βαθύ, η χιμαιρική αυτή φωνή, − κ ι έμοιαζε μ’ ένα χάδι
τρυφερό, λησμονημένο, γνώριμο, κι απόκοσμο! Κι η ψυχή της έλιωνε βαθιά,
σαν το κερί, σβήνοντας σε μια γλύκα πρωτογνώριστη, σε μια σπαραχτική,
πρωτοδοκίμαστη, και σαν απεγνωσμένη, νοσταλγία! Και καθώς ήταν έτοιμη
να σβήσει, και να λιώσει, πίστεψε πως ήταν πια φτασμένη στον παράδεισο…
Κι η Ρηνούλα ξύπνησε με μιας, σα μεθυσμένη, −και κρύβοντας το
πρόσωπο μέσ’ στο προσκέφαλό της, μην τύχει και τη νιώσουν από δίπλα,
ξέσπασε σ’ ένα σιγανό παράπονο πνιγμένο…
Ν. Λαπαθιώτης, Κάπου περνούσε μια φωνή, Εκδόσεις Ερατώ, Αθήνα 2011, σ.
71-73
------------------------------------------
1. κόρος· χορωδία
ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους)
1. Στο εξώφυλλο του τετραδίου να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο
εσώφυλλο πάνω-πάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά στοιχεία μαθητή. Στην
αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το
εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη
γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων
αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν
ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙ∆ΕΣΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ∆΄ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ
θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας να

Λύσεις Ιστορίας Γενικής Παιδείας

Σχόλιο: Απαιτητικά τα σημερινά θέματα , ειδικά οι πηγές και η κρίση τους.Δε χρειαζόταν μόνο η γνώση από το σχολικό βιβλίο , αλλά και η κριτική ικανότητα των μαθητών.Εκτός από τα πολλαπλής επιλογής.

απαντησεισ ιστοριασ γενικησ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Θέμα Α1.         

α. Εθνικό κίνημα, που αναπτύχθηκε από τους Οθωμανούς με μεγάλη καθυστέρηση και με στόχο να προληφθεί ο περαιτέρω ακρωτηριασμός της αυτοκρατορίας. Το τουρκικό εθνικό κίνημα εκδηλώθηκε ως αντίδραση στις επεμβάσεις των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων και στην πρόσφατη προσπάθεια των λαών της περιοχής να τερματίσουν την τουρκική κυριαρχία στην Ευρώπη, καθώς και ως ρήξη με το καθεστώς του σουλτάνου, που είχε αποδειχτεί ανίκανο να αντιδράσει αποτελεσματικά εναντίον των εχθρών της αυτοκρατορίας. Το Νεοτουρκικό Κίνημα του 1908, που υποσχέθηκε στους λαούς της αυτοκρατορίας ισονομία, ισοπολιτεία και ευρύτατο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα, είχε ως στόχο τον εκτουρκισμό της αυτοκρατορίας. Ο στόχος αυτός εκδηλώθηκε κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913) και κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1918) και πήρε τη μορφή της  εθνοκάθαρσης  της αυτοκρατορίας με την εκδίωξη των χριστιανών της χώρας .

β. Ο ανταγωνισμός που επικράτησε ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις της εποχής  (ΗΠΑ και ΕΣΣΔ) κατά την περίοδο που ακολούθησε τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο και ο οποίος δεν οδήγησε ποτέ σε ένοπλη γενικευμένη σύρραξη αλλά σε διάφορες κρίσεις μεταξύ τους. Η αρχή του τοποθετείται χρονικά μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου (1945) και η ολοκλήρωσή του στην κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης (1989).

γ. Τον Μάιο του 1949 ιδρύθηκε το Συμβούλιο της Ευρώπης, διεθνής οργανισμός που αποσκοπεί στην ανάδειξη της κοινής ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς και στην προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

ΘΕΜΑ Α2.

α-6

β-7

γ-3

δ-2

ε-1

ΘΕΜΑ Β1

α. Κατευθυντήριοι στόχοι των νικητριών δυνάμεων του Α’ Παγκοσμίου πολέμου ήταν, με αρκετές διαφοροποιήσεις ανάμεσά τους: α) η ρύθμιση του γερμανικού ζητήματος, που θα διαιώνιζε τη μειονεκτική θέση της Γερμανίας και θα απέτρεπε επικίνδυνη αύξηση της ισχύος της, και β) η χάραξη νέων συνόρων στην κεντρική και την ανατολική Ευρώπη και στην εγγύς ανατολή, με γνώμονα όχι τα δυναστικά συμφέροντα αλλά τις διαφορές εθνότητες.

β. Στη συνθήκη ειρήνης που υπογράφηκε ανάμεσα στη Γερμανία και τις νικήτριες δυνάμεις, την περίφημη συνθήκη των Βερσαλλιών (28 Ιουνίου 1919), υπερίσχυσαν οι απόψεις και οι επιδιώξεις της Γαλλίας, η οποία άλλωστε ήταν η περισσότερο ενδιαφερόμενη δύναμη. Οι κυριότεροι όροι της συνθήκης ήταν εδαφικοί, στρατιωτικοί και οικονομικοί. Η Γερμανία έχασε την Αλσατία και τη Λωρραίνη, τις όποιες προσάρτησε η Γαλλία, καθώς και διάφορες μικρότερες περιοχές, που προσάρτησαν το Βέλγιο και η Πολώνια. Η Γερμανία έχασε επίσης όλες τις αποικίες της. Εξίσου βαρείς ήταν οι στρατιωτικοί όροι. Αποκρατικοποιήθηκε η ανατολική όχθη του Ρήνου σε βάθος 50 χιλιομέτρων και καταλείφθηκε από τους συμμάχους. Η Γερμανία υποχρεώθηκε επίσης να καταβάλει πολεμικές αποζημιώσεις δυσανάλογες προς τις δυνατότητες της.

ΘΕΜΑ Β2

α) Η επικράτηση των Ελλήνων στον πόλεμο κατά της φασιστικής Ιταλίας, σε εποχή που όλες οι χώρες της Ευρώπης είχαν -συχνά και εθελούσια- υποταγεί στον Άξονα, χαιρετίστηκε ως νίκη των ελεύθερων λαών κατά των δυνάμεων της βίας και του ολοκληρωτισμού. Και στο στρατηγικό πεδίο, όμως η νίκη των Ελλήνων απέτρεψε την επικράτηση του Άξονα στο βόρειο ήμισυ της Ανατολικής Μεσογείου και, κατ' επέκταση, σε τμήμα τουλάχιστον της Μέσης Ανατολής.

β) Η σημασία της ένοπλης ελληνογερμανικής σύρραξης είναι μεγάλη. Η αναγκαστική στροφή στα Βαλκάνια υποχρέωσε τον Χίτλερ να αναβάλει την εκτέλεση της επιχείρησης «Μπαρμπαρόσα» κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Η μετάθεση της ημερομηνίας έναρξής της, από τα μέσα Μαΐου στις 22 Ιουνίου, είχε ως αποτέλεσμα να μην προλάβουν τελικώς τα γερμανικά στρατεύματα τον Νοέμβριο του 1941 να καταλάβουν το Λένινγκραντ και τη Μόσχα, προτού ακινητοποιηθούν εξαιτίας των αντίξοων καιρικών συνθηκών του ρωσικού χειμώνα.

Γ1. Από το βιβλίο θα χρησιμοποιήσουμε το κείμενο της σελίδας 31-33 «Η νέα χώρα της Ευρώπης... και αισιοδοξίας για το μέλλον» , μαζί με τα ανάλογα στοιχεία των πηγών.

Δ1. Από το βιβλίο θα χρησιμοποιήσουμε το κείμενο της σελίδας 98-99 «Η εξέλιξη των σχέσεων... με μεθόδους δημοκρατικές», μαζί με τα ανάλογα στοιχεία των πηγών.

Διαβάστε περισσότερα: http://www.alfavita.gr/arthra/%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%B1-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%84%CE%B5%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%B5%CF%82-%CE%B1%CF%80%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82-2013#ixzz2Tp8ambB0
Follow us: @alfavita on Twitter | alfavita.gr on Facebook

Θέματα Ιστορίας Γενικής Παιδείας

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β΄)
ΔΕΥΤΕΡΑ 20 ΜΑΪΟΥ 2013 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:
ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)
ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ
ΘΕΜΑ Α1
Να δώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω όρων:
α. Νεοτουρκικό Κίνημα
β. Ψυχρός Πόλεμος
γ. Συμβούλιο της Ευρώπης
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Α2
Να συνδυάσετε τα ονόματα των ηγετὠν με τα ονόματα των χωρών των
οποίων ηγήθηκαν, αντιστοιχίζοντας κάθε φορά ένα γράμμα της πρώτης
στήλης με έναν αριθμό της δεύτερης στήλης. (Περισσεύουν δύο ονόματα
χωρών).
ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β
α. Ρίτσαρντ Νίξον 1. Κύπρος
β. Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ 2. Νότια Αφρική
γ. Μαχάτμα Γκάντι 3. Ινδία
δ. Νέλσον Μαντέλα 4. Μεγάλη Βρετανία
ε. Γλαύκος Κληρίδης 5. Ελλάδα
6. ΗΠΑ
7. Αίγυπτος
Μονάδες 10
ΘΕΜΑ Β1
Να παρουσιάσετε:
α) Τους κατευθυντήριους στόχους των νικητριών δυνάμεων του Α΄
Παγκοσμίου Πολέμου στο Συνέδριο Ειρήνης των Παρισίων (μονάδες 4)
και
β) Το περιεχόμενο της συνθήκης των Βερσαλλιών (μονάδες 8).
Μονάδες 12
ΘΕΜΑ Β2
Ποια ήταν η γενικότερη σημασία:
α) Της επικράτησης των Ελλήνων στον ελληνοϊταλικό πόλεμο (μονάδες 7)
και
β) Του ελληνογερμανικού πολέμου (μονάδες 6).
Μονάδες 13
ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙ∆ΕΣΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ –Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ
ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ
ΘΕΜΑ Γ1
Αξιοποιώντας τα στοιχεία που περιέχονται στο κείμενο που σας δίνεται και
με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να παρουσιάσετε τις ρυθμίσεις του
Πρωτοκόλλου της Ανεξαρτησίας (22 Ιανουαρίου/3 Φεβρουαρίου 1830)
σχετικά με την εθνική ανεξαρτησία, την εδαφική έκταση και τη μορφή του
πολιτεύματος στο υπό ίδρυση Ελληνικό Κράτος.
Μονάδες 25
ΚΕΙΜΕΝΟ
[Τὸ πρωτόκολλο τῆς 3η ς Φεβρουαρίου 1830]
Στὶς 22 Ἰανουαρίου/3 Φεβρουαρίου 1830, ἡ Διάσκεψη τοῦ Λονδίνου,
ὕστερα ἀπὸ ἀγγλικὴ πρόταση, διακήρυξε τὴν πολιτικὴ ἀνεξαρτησία τῆς
Ἑλλάδος, μὲ τὸ ἄρθρο 1 τοῦ πρωτοκόλλου ποὺ ὑπογράφεται ἀπὸ τοὺς
πληρεξουσίους τῆς Ἀγγλίας, τῆς Γαλλίας καὶ τῆς Ρωσίας, Ἄμπερντην,
Μονμορανσὺ Λαβὰλ καὶ Λίβεν. Τὸ ἄρθρο 1 τοῦ πρωτοκόλλου τῆς 3η ς
Φεβρουαρίου 1830 ὅριζε: «Ἡ Ἑλλὰς θέλει σχηματίσει ἓν Κράτος ἀνεξάρτητον,
καὶ θέλει χαίρει ὅλα τὰ δίκαια, πολιτικά, διοικητικὰ καὶ ἐμπορικά, τὰ
προσπεφυκότα1
εἰς ἐντελῆ ἀνεξαρτησίαν». […]
Τὸ ἄρθρο 2 τοῦ πρωτοκόλλου τῆς 3η ς Φεβρουαρίου 1830 ὅριζε: «… Ἡ
διοριστικὴ γραμμὴ τῶν συνόρων τῆς Ἑλλάδος, ἀρξαμένη ἀπὸ τὰς ἐκβολὰς
τοῦ Ἀσπροποτάμου2
, θέλει ἀνατρέξει τὸν ποταμὸν αὐτὸν […] καὶ θέλει
καταλήξει εἰς τὸ ὄρος Ἀρτοτίνα, ἐξ οὗ θέλει ἀκολουθήσει τὴν […] κορυφὴν
τοῦ ὄρους Οἴτης, ἕως τὸν κόλπον τοῦ Ζητουνίου3
. […]»
Ἡ συνοριακὴ γραμμὴ τοῦ πρωτοκόλλου τῆς 3η ς Φεβρουαρίου 1830
κρατάει ἔξω ἀπὸ τὸ ἔδαφος τῆς Ἑλλάδος μεγάλο τμῆμα τῆς Στερεᾶς Ἑλλάδος,
ἰδιαίτερα τῆς δυτικῆς. […]
Τὸ ἄρθρο 3 τοῦ πρωτοκόλλου ὅριζε: «Ἡ ἑλληνικὴ Κυβέρνησις θέλει
εἶναι μοναρχικὴ καὶ κληρονομικὴ κατὰ τάξιν πρωτοτοκίας· θέλει ἐμπιστευθῆ
εἰς ἕνα ἡγεμόνα, ὅστις […] θέλει φέρει τὸν τίτλον Ἡγεμὼν Κυριάρχης τῆς
Ἑλλάδος. […]»
Τὸ ἄρθρο 8 τοῦ πρωτοκόλλου ὅριζε: «Ἑκάστη τῶν τριῶν Αὐλῶν
φυλάττει τὴν […] ἐξουσίαν τοῦ νὰ ἐγγυᾶται περὶ τοῦ ὅλου τῶν προηγουμένων
συμβιβασμῶν καὶ ἄρθρων. Αἱ περὶ ἐγγυήσεως πράξεις, ἐὰν γενῶσι, θέλουν
συνταχθῆ χωριστά. […]»
Οἱ Δυνάμεις ἔβλεπαν στὸ πρωτόκολλο τὴν ὁριστικὴ διευθέτηση
ἐνοχλητικοῦ ζητήματος. Οἱ Ἕλληνες ἀντίθετα ἔβλεπαν σ’ αὐτό, καὶ ἰδιαίτερα
στὸ πρῶτο ἄρθρο του, ἁπλῶς τὴν ἀπαρχὴ τοῦ ἐλεύθερου πολιτικοῦ βίου τοῦ
Ἔθνους. Καὶ πραγματικά, μὲ τὸ πρωτόκολλο τοῦ Λονδίνου τῆς 3η ς
Φεβρουαρίου τοῦ 1830 τερματιζόταν ἡ Ἑλληνικὴ Ἐπανάσταση, ἀλλὰ καὶ
1
Τὰ προσπεφυκότα, δηλ. αυτά που αρμόζουν.
2 του Ἀσπροποτάμου, δηλ. του Αχελώου
3
του Ζητουνίου, δηλ. της Λαμίας.
ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙ∆ΕΣΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ –Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ
ἄρχιζε νὰ ὑπάρχη ἐπίσημα στὴ διεθνῆ κοινωνία τὸ Ἑλληνικὸ Κράτος. Ἔτσι
πραγματοποιοῦνταν κρίσιμη καμπή τῆς Ἑλληνικῆς Ἱστορίας.
Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἐθνους, τομ. ΙΒ’: Ἡ Ἑλληνικὴ Ἐπανάσταση καὶ ἡ
ἵδρυση τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους (1821-1832), Ἀθήνα: Ἐκδοτικὴ Ἀθηνῶν Α.Ε.,
2
2000, σσ. 536-537.
ΘΕΜΑ Δ1
Αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα που σας δίνονται και με βάση τις
ιστορικές σας γνώσεις, να αναφερθείτε στην οικονομική και κοινωνική
συγκυρία, όπως αυτή παρουσιάζεται στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ κατά τη
δεκαετία 1920-1930.
Μονάδες 25
ΚΕΙΜΕΝΟ Α
Μαζική κατανάλωση και μαζική ψυχαγωγία
Η μαζική κατανάλωση και η μαζική παραγωγή αγαθών δημιούργησαν
την ευημερία της δεκαετίας του ’20 […]. Περισσότεροι άνθρωποι μπορούσαν
να αγοράσουν αυτοκίνητο, μικρές ηλεκτρικές συσκευές, όπως ραδιόφωνα και
φωνογράφους, καθώς και ενδύματα από συνθετικά υφάσματα, την κατασκευή
των οποίων έκαναν δυνατή τα επιτεύγματα της χημείας. […] Με τη σταδιακή
επικράτηση της οκτάωρης εργασίας, όλο και περισσότερη προσοχή δινόταν
στον ελεύθερο χρόνο ως μια θετική πλέον πηγή ανθρώπινης ικανοποίησης
για όλους και όχι μόνο για τους πλουσίους. Τα παραθαλάσσια θέρετρα της
Ευρώπης άρχισαν να γεμίζουν από παραθεριστές καθώς όλο και
περισσότεροι άνθρωποι είχαν τον χρόνο και τα μέσα να απολαμβάνουν τις
διακοπές τους. Μια έκρηξη ενδιαφέροντος για το ποδόσφαιρο μεταξύ των
Ευρωπαίων μπορούσε να συγκριθεί μόνο με την παράλληλη ανάπτυξη του
επαγγελματικού μπέιζ-μπολ και του ποδοσφαίρου στα κολέγια των ΗΠΑ.
Τεράστια στάδια άρχισαν να χτίζονται σε όλη την Ευρώπη.
F.W. Pethick Lawrence (ed.), Τhe Trial of the Suffragette Leaders, στο:
Noble et al., Western Civilization. The Continuing Experiment, τ. 2, London:
Houghton Mifflin Co., 4
2005, σ. 898, στο: Ιστορία του νεότερου και του
σύγχρονου κόσμου (από το 1815 έως σήμερα), Γ ΄ Γενικού Λυκείου & Δ ΄
Εσπερινού Λυκείου Γενικής Παιδείας, Αθήνα:ΙΤΥΕ Διόφαντος, 2013, σ. 98.
ΚΕΙΜΕΝΟ Β
[Τα όρια της ευημερίας]
Η ευημερία έχει ωστόσο και τα όριά της. Πρώτα πρώτα δεν είναι
καθόλου πανευρωπαϊκό φαινόμενο. Όσες χώρες αποζούν κατ’ εξοχήν από τη
γεωργία και την εξαγωγή αγροτικών προϊόντων υποφέρουν από τη
ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙ∆ΕΣΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ –Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ
συσσώρευση αποθεμάτων και την πτώση των τιμών που χαρακτηρίζουν αυτό
τον τομέα. Η κεντρική και ανατολική Ευρώπη, απ’ όπου αντλούσε
προπολεμικά το υπόλοιπο τμήμα της ηπείρου το μισό των εισαγωγών του σε
σιτάρι, έχει περιοριστεί στο 10% της αγοράς, εξαιτίας του αμερικανικού
ανταγωνισμού. Ακόμη και στη Γαλλία, όπου η αγροτική παραγωγή
προστατεύεται από υψηλούς τελωνειακούς δασμούς, οι αγρότες με δυσκολία
συναγωνίζονται τα ξένα προϊόντα. Το ίδιο και στη Γερμανία, όπου οι αγρότες
καταχρεώνονται και υποθηκεύουν τη γη τους (ανατολικά του Έλβα το ύψος
των χρεών ξεπερνάει στα 1929 την αξία των κτημάτων σε ποσοστό 50 ως
100%).
S. Berstein και P. Milza, Ιστορία της Ευρώπης, τ.3: Διάσπαση και
Ανοικοδόμηση της Ευρώπης, 1919 έως σήμερα, Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 1997,
σ. 48.
ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους)
1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω-
πάνω να συμπληρώσετε τα Ατομικά στοιχεία μαθητή. Στην αρχή των
απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το
εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να
μην γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων
αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα
δεν θα βαθμολογηθούν σε καμμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας
να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή
μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει.
4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη δ

ΛΥΣΕΙΣ ΕΚΘΕΣΗΣ 2013

 

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ –ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ 2013

Α. Το κείμενο αναφέρεται στο φυσικό περιβάλλον. (Θέμα του κειμένου) . Αρχικά, σημειώνεται ότι ο άνθρωπος δεν σέβεται στην ζωή στην Γη και αναζητά επικοινωνία με άλλους πλανήτες.(1η) Ακόμα, επισημαίνεται η ομορφιά στη Γη λόγω της ποικιλίας ειδών ζωής.(2η) Σημειώνεται ότι ο άνθρωπος έχει πραγματοποιήσει σπουδαία επιστημονικά και καλλιτεχνικά επιτεύγματα αλλά και έχει προκαλέσει βαρβαρότητα, άκρατο υλισμό, αδικία και περιβαλλοντική καταστροφή. (3η) Επιπλέον, τονίζεται ότι ο άνθρωπος πρέπει να ενδιαφερθεί για την Γη ώστε να βελτιώσει την ζωή του(4η) και γι’ αυτό είναι ανάγκη να βελτιώσει την επικοινωνία μέσω  ενίσχυσης της παιδείας και των πολιτισμικών ιδανικών.(5η) Επίσης, χαρακτηρίζεται σημαντικό ο μελλοντικός άνθρωπος να επιφέρει δικαιοσύνη, ειρήνη και περιβαλλοντική προστασία.(6η) Τέλος, υπογραμμίζεται η αναγκαιότητα καταπολέμησης της αποξένωσης.(7η)

Β.1.Αποτελεί γεγονός ότι την σύγχρονη εποχή χαρακτηρίζεται από την ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας. Η τεχνολογία χρησιμοποιείται σε πολύ μεγάλο βαθμό για να επικοινωνούν οι άνθρωποι μεταξύ τους. Ορισμένα από τα μέσα της είναι το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, το διαδίκτυο γενικότερα και η κινητή τηλεφωνία. Παρόλα αυτά, αν και οι άνθρωποι επικοινωνούν με αυτά τα μέσα, έχει παρατηρηθεί ότι η ουσιαστική επικοινωνία δεν έχει ενισχυθεί. Έτσι, οι άνθρωποι έρχονται σε επιφανειακή επαφή και θεωρούν ότι με αυτόν τον τρόπο έχουν συσφίξει τις σχέσεις τους. Συνέπεια είναι ότι  δεν συνεννοούνται μεταξύ τους όσο θα άρμοζε ώστε να αναπτύξουν το συναίσθημα της αγάπης και τις αξίες του αλληλοσεβασμού, αλλά περιορίζονται στη απρόσωπη επαφή μέσω της τεχνολογίας.

Β2.       α) Θεματική περίοδος: Αποκαλύπτεται … υπόσταση.

            Σχήμα – Λεπτομέρειες: Από τη μία … συμφερόντων του.

            Κατακλείδα: Η υπερφίαλη αυτή στάση … υπάρξεως.

β) 1. Περιμένει λοιπόν ένα χέρι βοηθείας και παρηγοριάς από τους πλανήτες και τα μακρινά άστρα. (παράγραφος α΄)

2. Από την άλλη, ο ίδιος ο άνθρωπος σφραγίζει την ιστορική πορεία του με πολέμους και αγριότητες,… (παράγραφος γ΄)

3. Η ζωή όμως στη Γη ανθίζει ακόμα και τον περιμένει. (παράγραφος δ΄)

4. Οι εφιάλτες, άλλωστε, από τα περιβαλλοντικά προβλήματα πληθαίνουν,… (παράγραφος ε΄)

Β3.       α) ταυτόχρονα = παράλληλα

               γέννησε = δημιούργησε

               αισθανθεί = νιώσει

               πληθαίνουν = αυξάνονται

               ανάλγητη = ανελέητη

            β) ανούσια   ουσιαστική

               εμφανίζεται  εξαφανίζεται

               ανέφικτη  εφικτή

               πυκνώνει  αραιώνει                     

               υψηλά  χαμηλά

Β.4. α) Το ερωτηματικό προσδίδει έμφαση στο αυτονόητο της απάντησης, που ακολουθεί μετά και προάγει τον προβληματισμό του αναγνώστη. Επίσης, αποδίδει την αγωνία του συγγραφέα. Ο λόγος γίνεται άμεσος και αποκτά ζωντάνια και παραστατικότητα. Δίνεται η αίσθηση του διαλόγου με τον αναγνώστη και της συμμετοχής του.

Ο συγγραφέας με την χρήσης της διπλής παύλας θέλει να προσδώσει έμφαση στην αντίθεση στα προαναφερθέντα, ότι δηλαδή οι άνθρωποι πρέπει να καταλάβουν , ακόμα και αν δεν το επιθυμούν, ότι η επικοινωνία υποβαθμίζεται όσο ζουν κατ’ αυτόν τον τρόπο.

Β.4. β) Από την άλλη, από τον ίδιο τον άνθρωπο σφραγίζεται η ιστορική πορεία του με πολέμους και αγριότητες, θεοποιούνται τα υλικά αγαθά και συντηρούνται η αδικία και οι ανισότητες.

Γ1.       α) άρθρο

Τίτλος:

Πρόλογος: Επικαιρική αφόρμηση με τη μορφή παραδειγμάτων οικολογικής καταστροφής.

Α΄ Ζητούμενο: Επιπτώσεις

·         Καταστροφή φυσικών στοιχείων απαραίτητων για  την ύπαρξη της ζωής(οξυγόνο, άζωτο, κτλ).

·         Εξάντληση των φυσικών πόρων.

·         Μόλυνση και ρύπανση που επηρεάζουν αρνητικά χλωρίδα και πανίδα.

·         Αλλαγή στις κλιματολογικές συνθήκες.

·         Φθορά μνημείων, απειλή για την πολιτιστική κληρονομιά.

·         Η παραμόρφωση του φυσικού τοπίου και οι απάνθρωπες συνθήκες των σύγχρονων μεγαλουπόλεων πλήττουν την ψυχοπνευματική υπόσταση του ανθρώπου, διαστρεβλώνουν τα αισθητικά του κριτήρια και τον καθιστούν αλλοτριωμένο και μαζομοιημένο.

Β ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ:  Η σχέση ανθρώπου και φύσης , αν και δύσκολα, μπορεί να αποκατασταθεί με τα εξής μέτρα:

·         Προσπάθεια επίτευξης αειφόρου ανάπτυξης (εναλλακτικές-φυσικές πηγές ενέργειας)

·         Περιβαλλοντική αγωγή κα εκπαίδευση από το εκπαιδευτικό σύστημα  αλλά και από τα Μ.Μ.Ε.

·         Αναφορά σε μέτρα πρακτικής φύσης όπως:

      Δημιουργία νομοθετικού πλαισίου που θα προβλέπει αυστηρές ποινές για τις όποιες τυχόν παραβάσεις.

      Χρήση τεχνολογικών μέσων (φίλτρα κτλ.)

Επίλογος: Ανάγκη συνειδητοποίησης από τη μεριά του ανθρώπου για την προάσπιση της φύσης. Προτροπή ιδίως στους νέους για ευαισθητοποίηση.

ΟΡΟΣΗΜΟ ΠΕΙΡΑΙΑ

ΜΟΥΣΟΥΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

ΓΑΒΡΙΛΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ

ΜΑΥΡΙΚΗ ΙΩΑΝΝΑ

Διαβάστε περισσότερα: http://www.alfavita.gr/arthra/%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%84%CE%B5%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%B5%CF%82-%CE%BB%CF%8D%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BD%CE%B5%CE%BF%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B3%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%B9%CF%82-%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82-%CE%B5%CE%BE%CE%B5%CF%84%CE%AC%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-2013#ixzz2TY5imWGV
Follow us: @alfavita on Twitter | alfavita.gr on Facebook

Θέμα Έκθεσης 2013

ΣΧΟΛΙΟ: Θέμα βατό όπως θα αναφωνούσαν και οι εξεταστές μετά την προηγούμενη μπανανόφλουδα της τέχνης.Ζητούμενο που δεν μπορούσε να ξαφνιάσει κάποιον μαθητή εύκολα , διότι έχει ασχοληθεί με αυτό από τις πρώτες τάξεις του Λυκείου.Με γεγονός τις πιθανές καλές επιδόσεις των μαθητών , θα ξεχωρίσουν αυτοί με τις πρωτότυπες ιδέες και ο ανταγωνισμός θα είναι μεγάλος .
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ∆΄ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ΄ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β΄)
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 17 ΜΑΪΟΥ 2013 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΡΕΙΣ (3)
ΚΕΙΜΕΝΟ
Τη ζωή στη Γη ο άνθρωπος ελάχιστα την σέβεται, η ζωή όμως σε άλλους κόσμους
διεγείρει το ενδιαφέρον και τη φαντασία του. Είναι άραγε περιέργεια, κατακτητική διάθεση ή
απλώς ένα διανοητικό παιχνίδι; Ίσως όλα μαζί, ταυτόχρονα όμως κι ένα βαθύ αίσθημα
μοναξιάς. Άλλωστε τη ζωή του εδώ ο άνθρωπος την έχει καταστήσει πιεστική και ανούσια.
Περιμένει λοιπόν ένα χέρι βοηθείας και παρηγοριάς από τους πλανήτες και τα μακρινά άστρα.
Ακόμη όμως και αν δεχθούμε με αισιοδοξία ότι η ζωή δεν ανθίζει μόνον στη Γη, αλλά ότι
αφθονεί στο Σύμπαν, ένας άλλος καθοριστικός παράγοντας ορθώνεται. Είναι ανάγκη να
συνειδητοποιηθεί –όσο και αν αντιτίθεται στις ενδόμυχες επιθυμίες μας– ότι με τη ζωή αυτή η
επικοινωνία εμφανίζεται, για το ορατό τουλάχιστον μέλλον, ανέφικτη.
Με τη ζωή λοιπόν στο Σύμπαν είναι αδύνατο να επικοινωνήσουμε, η ζωή όμως γύρω μας
ανθίζει. Η ζωή εδώ, σ’ έναν μικρό και πανέμορφο πλανήτη, ανέδειξε ύστερα από σιωπηλές
διεργασίες που διήρκεσαν δισεκατομμύρια χρόνια μια θαυμαστή ποικιλία έμβιων όντων. Οι
θάλασσες και τα δάση της Γης, τα βουνά και οι πεδιάδες της αποκαλύπτουν κάθε στιγμή τη
γοητεία που κρύβουν τα χιλιάδες όμοια ή ανόμοια δημιουργήματα της εξελίξεως. Η ανεμώνη
και το δελφίνι, ο αίλουρος αλλά και ο γυπαετός, τα ανθρώπινα όντα στις πολλαπλές φυλετικές
τους παραλλαγές, είναι δίπλα μας, συμμέτοχα του ίδιου πλανήτη καιτου μέλλοντός του.
Αποκαλύπτεται όμως επίσης σε όλη του την τραγική αντίφαση ότι ο άνθρωπος, αυτή η
περιούσια κορύφωση της εξελίξεως, έχει διπλή υπόσταση. Από τη μια είναι ικανός για μεγάλες
πράξεις, έμαθε με την επιστημονική του γνώση να κατανοεί τον κόσμο αλλά και γέννησε
αριστουργήματα στον λόγο και στην τέχνη. Από την άλλη, ο ίδιος ο άνθρωπος σφραγίζει την
ιστορική πορεία του με πολέμους και αγριότητες, θεοποιεί τα υλικά αγαθά και συντηρεί την
αδικία και τις ανισότητες. Ελάχιστα, τέλος, σέβεται τις πολλαπλές εκφράσεις της ζωής, ενώ η
φύση και οι θάλασσες του πλανήτη είναι συχνά τα θύματα των συμφερόντων του. Η
υπερφίαλη αυτή στάση του ανθρώπου έχει αλλοιώσει έτσι ένα θαυμαστό περιβάλλον, που
ωστόσο υπήρξε καιτο λίκνο της δικής του υπάρξεως.
Είναι λοιπόν καιρός να κατανοήσει ο άνθρωπος ότι η ζωή αλλού ίσως υπάρχει, αλλά η
προσδοκία να την συναντήσει δεν θα πραγματωθεί εύκολα. Η ζωή όμως στη Γη ανθίζει ακόμα
και τον περιμένει. Αν όσο είναι ακόμα καιρός τείνει το χέρι του προς τη ζωή αυτή, το φυτικό και
ζωικό της θαύμα, τον Άλλο καιτους άλλους, ίσως αισθανθεί λίγο πιο άξιος έποικος της Γης.
Έτσι είναι σοφότερο να εξαντλήσουμε τις προσπάθειες για καλύτερη επικοινωνία, εδώ
στη Γη. Το περίεργο ωστόσο είναι ότι, όσο η επικοινωνία αυτή πυκνώνει με το ηλεκτρονικό
ταχυδρομείο, το διαδίκτυο και τα κινητά τηλέφωνα, τόσο η μοναξιά μας, η ανθρώπινη,
μεγαλώνει και η αποξένωση κυριαρχεί. Φαίνεται ότι αυτό που απαιτείται είναι κάτι περισσότερο
από την τεχνολογική έκρηξη της εποχής: απαιτείται βαθύτερη παιδεία και ουσιαστικότερες
αξίες του πολιτισμού. Οι εφιάλτες, άλλωστε, από τα περιβαλλοντικά προβλήματα πληθαίνουν,
και η Γη δεν φαίνεται να αντέχει για καιρό ακόμα την αφροσύνη μας.
Σημασία επομένως δεν έχει να συναντηθούμε –αν ποτέ συναντηθούμε– στο πολύ
μακρινό μέλλον με κάποια όμοια ή ανόμοια με μας δημιουργήματα της εξελίξεως. Το σπουδαίο
ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 3 ΣΕΛΙ∆ΕΣΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ∆΄ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ
θα ήταν να μπορούμε τότε να υπερηφανευθούμε, σε χιλιάδες ή εκατομμύρια χρόνια, ότι το
ανθρώπινο είδος έχει κατακτήσει υψηλά επίπεδα ισότητας και αξιών, και ότι οι πόλεμοι έχουν
εκλείψει και ότι η Γη, το λίκνο της ανθρώπινης ζωής, έχει επουλώσειτις πληγές στις θάλασσες,
τα δάση ή την ατμόσφαιρά της, και είναι πάλι ένας πανέμορφος πλανήτης. Διάσπαρτα
άλλωστε, εδώ ή εκεί, θα βρίσκονται πάντοτε τα επιτεύγματα των σπουδαίων πολιτισμών, που
αιώνες τώρα συνοδεύουν τη διαδρομή του ανθρώπου.
Η «εξωγήινη μοναξιά», λοιπόν, δεν φαίνεται ότι θα εγκαταλείψει εύκολα τον άνθρωπο. Η
γήινή του ωστόσο μοναξιά, που είναι επικίνδυνη και πιο ανάλγητη, είναι μεγάλη ανάγκη να
απαλυνθεί. Τότε θα αναδειχθεί η μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου, και η αναζήτηση της
εξωγήινης ζωής θα αποκτήσει άλλο περιεχόμενο και νόημα.
Γιώργος Γραμματικάκης, Ένας Αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής.
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2013. 2η
έκδοση (Διασκευή).
A1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε
(100-120 λέξεις).
Μονάδες 25
Β1. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 100 έως 120 λέξεων το περιεχόμενο του
αποσπάσματος που ακολουθεί: «…όσο η επικοινωνία […] πυκνώνει με το
ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, το διαδίκτυο και τα κινητά τηλέφωνα, τόσο η μοναξιά
μας, η ανθρώπινη, μεγαλώνει και η αποξένωση κυριαρχεί».
Μονάδες 10
Β2. α) Να βρείτε τα δομικά στοιχεία της τρίτης παραγράφου του κειμένου:
«Αποκαλύπτεται όμως…υπάρξεως».
Μονάδες 3
β) Να βρείτε μέσα στο κείμενο τέσσερα παραδείγματα μεταφορικής
χρήσης του λόγου.
Μονάδες 4
Β3. α) Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του
κειμένου:
ταυτόχρονα, γέννησε, αισθανθεί, πληθαίνουν, ανάλγητη
Μονάδες 5
β) Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του
κειμένου:
ανούσια, εμφανίζεται, ανέφικτη, πυκνώνει, υψηλά
Μονάδες 5
Β4. α) Να αιτιολογήσετε τη χρήση του ερωτηματικού («Είναι άραγε
περιέργεια, κατακτητική διάθεση ή απλώς ένα διανοητικό
παιχνίδι;») (μονάδες 3), καθώς και της διπλής παύλας («−όσο και αν
αντιτίθεται στις ενδόμυχες επιθυμίες μας−») που υπάρχουν στην
πρώτη παράγραφο του κειμένου (μονάδες 2).
Μονάδες 5
ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 3 ΣΕΛΙ∆ΕΣΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ∆΄ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ
β) Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική στο απόσπασμα
που ακολουθεί: «Από την άλλη, ο ίδιος ο άνθρωπος σφραγίζει την
ιστορική πορεία του με πολέμους και αγριότητες, θεοποιεί τα υλικά
αγαθά και συντηρεί την αδικία και τις ανισότητες».
Μονάδες 3
Γ1. Σε άρθρο που πρόκειται να αναρτηθεί στην επίσημη ιστοσελίδα του σχολείου
σας να εκθέσετε τις απόψεις σας σχετικά με:
α) τις επιπτώσεις που έχει προκαλέσει η έλλειψη σεβασμού του ανθρώπου
προς το φυσικό περιβάλλον και
β) τους τρόπους με τους οποίους μπορεί ο άνθρωπος να αποκαταστήσει τη
σχέση του με αυτό (500-600 λέξεις).
Μονάδες 40
ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους)
1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω-
πάνω να συμπληρώσετε τα Ατομικά στοιχεία μαθητή. Στην αρχή των
απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το
εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη
γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων
αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν
θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας να
παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο
με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει.
4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτο